ادامه روند خصوصی سازی ؛ سایپا به کدام مدعی می رسد؟
سیاست های کلی دولت نشان می دهد که ادامه روند خصوصی سازی خودروسازی را شاهد خواهیم بود و سایپا هم قرار است به بخش خصوصی واگذار شود.
با روی کار آمدن دولت چهاردهم با ریاست مسعود پزشکیان، بحث واگذاری خودروسازی دولتی به بخش خصوصی جدی شد. این دولت از پیش از انتخابات رویکرد خودش را در مورد خصوصی سازی عملیاتی صنایع نشان داده بود و از قبل انتخابات هم مشخص بود که قرار است با روی کار آمدن این دولت اصلاحات اساسی و ساختاری را در مدیریت دولتی صنایع شاهد باشیم. البته این را در نظر داشته باشید که وضعیت اسفناک زیان انباشته دو خودروساز دولتی کشور هم باعث شده بود که مجموعه حاکمیت هم به یک جمع بندی کلی در مورد واگذاری مدیریت ایران خودرو سایپا به بخش خصوصی برسد. به عبارت ساده تر، خصوصی سازی قطعه ای اساسی و مهم در سرهم کردن پازل توسعه است اما حاکمیت کشور تا زمانی که زیان انباشته به حداکثر ممکن خودش نرسیده بود، به جمع بندی در مورد مدیریت بخش خصوصی نرسید. در واقع وضعیت مدیریتی صنعت خودرو به جایی رسید که حاکمیت و به تبع آن دولت مجبور به اقدام در جهت واگذاری شد.
در مورد واگذاری مدیریت ایران خودرو به بخش خصوصی داستان بسیار پیچیده بود اما سرانجام و با برگزاری مجمع این شرکت، مدیریت این گروه خودروسازی به صورت عملیاتی به بخش خصوصی واگذار شد. البته که این واگذاری حواشی بسیاری داشت و هنوز هم این حواشی ادامه دارد. واگذاری مدیریت ایران خودرو به حدی مهم و پر چالش بود که بسیاری از کارشناسان بر این باور اند که کنار رفتن همتی از وزارت اقتصاد بی ارتباط به این پروسه نبوده چراکه همتی یکی از حامیان انجام این پروسه بود و همین حمایت باعث کنار گذاشتن او شد. البته حواشی و پیامد های سیاسی واگذاری ایران خودرو همچنان ادامه خواهد داشت و در روزها و ماه های آینده باید منتظر داستان های جدید در این مورد باشیم. اما به هر ترتیب و با هر حاشیه ای، این واگذاری انجام شده و حالا مدیریت بخش خصوصی در این شرکت حاکم است. اما داستان برای سایپا چگونه پیش می رود؟ آیا باز هم شاهد این نوع از حواشی خواهیم بود یا پروسه ای ساده تر در انتظار نارنجی پوشان جاده مخصوص است؟
واگذاری سایپا ؛ ساده تر از ایران خودرو؟
در مورد ایران خودرو چالش از جایی شکل می گرفت که کنسرسیوم بخش خصوصی که با قطعه ساز بزرگ کشور ارتباط داشت، طی سال ها سهام ایران خودرو را خریداری کرده بود و چالش واگذاری با در نظر گرفتن انحصار مطرح می شد. اما در مورد سایپا داستان کاملا متفاوت است. مدیریت سایپا باید از طریق واگذاری سهام صورت گیرد و این یعنی قرار نیست شاهد یک پروسه چند ساله و جمع آوری سهام های خرد و کلان باشیم. این یعنی سهام حداکثری سایپا باید در عمل به یک خریدار بخش خصوصی واگذار شود و پس از آن سیت های مدیریتی هم بر همان اساس انتخاب می شوند. پس روی کاغذ واگذاری سایپا ساده تر و سریع تر رقم می خورد اگرچه هنوز نمی دانیم این پروسه چه زمانی انجام خواهد شد. به نظر می رسد با تجدید ارزیابی دارایی های این شرکت و برگزاری مجمع، آغاز این فرآیند را شاهد باشیم.
مشتریان سایپا را بشناسید
برخلاف ایران خودرو که مشخص بود چه گروهی قرار است مدیریت آن را در دست بگیرند، در مورد سایپا داستان کاملا متفاوت است. در حال حاضر سه مدعی اصلی برای خرید سهام و نشستن بر صندلی مدیریت این شرکت مطرح می شوند. البته این را در نظر داشته باشید که این سه مدعی هیچوقت به صورت رسمی و جدی از قصد خرید خود نگفته اند اما فضای حاکم بر روند کلی صنعت خودرو در ماه های اخیر نشان می دهد که کرمان موتور، گروه صنعتی انتخاب و گروه زر از مدعیان جدی خرید سایپا هستند. اگرچه در هفته های اخیر بحث واگذاری سهام به گروه زر کمرنگ تر شد اما همچنان برخی از کارشناسان این گروه قدرتمند را هم یکی از مشتریان پر و پا قرص این واگذاری می دانند.
کرمان موتور
کرمان موتور به عنوان یکی از خودروسازان بزرگ خصوصی کشور در سال های اخیر تیراژ بالایی را داشته و حالا می خواهد حوزه فعالیت خود در این صنعت را گشترش دهد. این خودروساز برنامه های سرمایه گذاری سنگین و جدی ای را در سال های آینده دنبال می کند که یکی از آن ها خرید سایپا و یکپارچه سازی یک سبد محصول بزرگ با تیراژ بالا است. این خودروساز در حال حاضر خط تولید گیربکس و خطوط تولید بدنه و… را دارد و با اضافه شدن به مجموعه سایپا، زیرساخت بسیار بزرگی برای تیراژ بالا برای این شرکت به دست می آید. چندی پیش نامه مدیرعامل کرمان موتور به ریاست جمهوری از تمایل کرمانی ها برای خرید سایپا پرده برداشت و آن ها قصد خود برای خرید دومین خودروساز بزرگ کشور را علنی کرند.
کرمانی ها در بین خریداران سایپا تنها مجموعه خودرویی به حساب می آیند و این مزیت رقابتی آن ها است. کرمان موتور با تجربه سی ساله در تولید خودرو توانسته تا سال ها در بازار و صنعت تاثیر گذار باشد و این خودروساز تنها خودروساز بخش خصوصی است که پلتفرم اختصاصی خود را توسعه داده و از این جهت نمی توان آن ها را مونتاژکار صرف دانست. البته چالش های سیاسی در واگذاری سایپا به این خودروساز هم وجود دارد که می تواند کرمانی ها را در این داستان عقب بیاندازد اما به هر ترتیب از نظر سبقه و تخصص، آن ها تنها مجموعه خودرویی در بین خریداران هستند.
گروه صنعتی انتخاب
گروه صنعتی انتخاب دیگر مدعی برای خرید سهام سایپا و کسب مدیریت آن است. گروه صنعتی انتخاب یکی از بزرگ ترین هلدینگ های صنعتی در ایران است که در زمینه تولید لوازم خانگی فعالیت می‌کند. این گروه شامل برندهای معتبری مانند اسنوا، دوو الکترونیک و کلاسیک است. این گروه وضعیت مالی شفافی دارد و در سال های اخیر روند بسیار خوبی در توسعه و سود آوری داشته است. البته ممنوعیت واردات لوازم خانگی در جهش بزرگ آن ها بی تاثیر نبوده و آن ها کاملا رشد در سایه انحصار را تجربه کرده اند. نکته جالب در مورد ورود آن ها به صنعت خودرو این است که اگرچه آن ها سابقه ای در خودروسازی ندارند اما به خوبی می دانند پتانسیل بازار انحصاری چقدر می تواند سود ساز باشد. از این جهت شاید روی کار آمدن این گروه در سایپا کمی ترسناک به نظر برسد اما به هر ترتیب سابقه درخشان آن ها در سال های اخیر نقطه قوت آن ها هم به حساب می آید و بسیاری از کارشناسان بر این عقیده اند که این گروه بیشترین پتانسیل را برای تصاحب سایپا از نظر مالی دارد.
گروه صنعتی زر
گروه صنعتی پژوهشی فرهیختگان زرنام، با نام تجاری گروه زر، یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های صنایع غذایی در ایران است که در حوزه‌های مختلفی فعالیت می‌کند. این مجموعه به صورت تخصصی در حوزه پالایشگاه غلات، تولید ماکارونی و دیگر اقلام غذایی، تولید الکل و بیو گاز فعالیت دارد و به واسطه زیرساخت گسترده و لجستیک قدرتمند توانسته تا به یکی از بزرگ ترین مجموعه های صنعتی کشور بدل شود که در بخش های متنوعی سرمایه گذاری کرده است. بحث ورود این گروه صنعتی به خودرو از سال گذشته مطرح بود و در داستان واگذاری سایپا به بخش خصوصی هم از همان ابتدا نام زر به عنوان یکی از مدعیان مطرح می شد. اگرچه در هفته های اخیر نام این گروه به عنوان یک مدعی جدی برای مدیریت سایپا کمرنگ شده اما به هر حال پتانسیل بالای سرمایه گذاری در این گروه باعث می شود تا همچنان آن ها را به عنوان یکی از خریداران بالقوه بشناسیم.
شرمنده من چند تا سوال دارم:
مگه نمی گن سایپا لگن سازه چرا اینقدر براش سر و دست می شکونند؟
چطور کرمان موتور خودرو های چند میلیاردی مونتاژ می کنه و قبلا شریک تجاری خودرو ساز های بزرگ کره و حالا چینیه ، سایپای کوئیک ساز انقدر براش جذابه؟
چطور گروه زر یا انتخاب که اینقدر پول دارند خودشون سراغ تاسیس خوروسازی نمیرن و دست گذاشتن روی خودرو سازی که می گن آشغال سازه و محصولش کوییکه؟
حس می کنم سودی این وسط خوابیده که می خوان با تحقیر سایپا اون رو بپوشانند بعد این شرکت رو چپاول کنند تا دیگه اقشار مردم دستشون حتی به کوییک هم نرسه چون همین کرمان موتور جک جی ۴ رو که هم رده محصولات اتوماتیک ۶۰۰ میلیونی سایپاست حدود ۱ میلیارد می فروشه.
اگر واردات لوازم خانگی ممنوع نمی‌شد، انتخاب می‌رفت که به زباله‌دان تاریخ بپیونده! اتفاقا سابقه خوبی هم نداره و همه می‌‌دونن که محصولات برند پریمیومش یعنی دوو هم کیفیت آنچنانی ندارن. الان داره محصولات خانگی با کیفیت حداقلی رو با قیمت محصولات خارجی به ایرانی مستاصل می‌فروشه.