تأثیرگذارترین پیشرفت‌های ایمنی در طول ۷۵ سال تاریخ F1
در طول تاریخ، F1 همیشه عناصری از خطر را با خود به همراه داشته است. اکنون که فناوری و رویه‌های ایمنی بسیار پیچیده شده‌اند، این موضوع ساده و آسان به نظر می‌رسد اما سطح بالای ایمنی در این ورزش مهیج و جذاب راه دور و درازی را پیموده است. در این مطلب پنج مورد از تأثیرگذارترین پیشرفت‌های ایمنی در طول ۷۵ سال تاریخ فرمول یک به نقل از آخرین خودرو آورده شده است.
لباس رانندگان (Driver Attire)
به گزارش آخرین خودرو، مسابقه دهندگان در دهه ۵۰ میلادی راحتی و استایل را بر محافظت و ایمنی ترجیح می‌دادند و رانندگانی مانند خوان مانوئل فانجیو پیراهن‌های پولو و شلوارک می‌پوشیدند! اما برای مقابله با نرخ وحشتناک سوختگی رانندگان در حوادث اوایل دهه ۱۹۶۰، فدراسیون بین‌المللی اتومبیل‌رانی (FIA) اولین قوانین خود را در مورد پوشیدن لباس‌های ضد حریق، توسعه یافته توسط کارشناسان فضایی ناسا، در سال ۱۹۶۳ وضع کرد.
متأسفانه، همانطور که تصادف آتشین نیکی لائودا در سال ۱۹۷۶ در نوربرگ‌رینگ نشان داد (حادثه‌ای که اسطوره فرمول یک اتریشی از آن جان سالم به در برد اما به شدت زخمی شد ) لباس‌های این مسابقات هنوز به اندازه کافی محافظت‌کننده نبودند. در طی سالیان و حتی زمانی که آیرتون سنا در سال ۱۹۸۷ مسابقه می‌داد، بخشی از لباس ها به اندازه ای سنگین بودند که فقط یک مارشال می‌توانست راننده را از ماشین بیرون بکشد و راننده به تنهایی قادر به خروج از خودرو نبود!
با تمرکز بیشتر بر ضد حریق بودن و همچنین راحت و انعطاف‌پذیر کردن لباس‌ها، به خصوص با گسترش تقویم مسابقات و شامل شدن آب و هوای بسیار گرم‌تر، لباس‌های مسابقه‌ای به تکامل خود ادامه دادند تا با نیازهای رانندگان مختلف مطابقت داشته باشند.
اکنون لباس های F1 از لایه‌های سبک پارچه Nomex برای تنفس‌پذیری استفاده می‌کنند و در فرآیند تولید در معرض دمای تا ۸۰۰ درجه سانتیگراد قرار می‌گیرند. همچنین لباس زیر ضد حریق اجباری نیز به طور مشابه از نومکس ساخته شده است و باید بتواند در برابر همان سطح گرما مقاومت کند و تضمین کند که هرگونه آتش‌سوزی (که اکنون بسیار نادر است) نمی‌تواند به راحتی گذشته رانندگان را تحت تأثیر قرار دهد.
اما حتی پس از گذشت این همه سال، پیشرفت ادامه دارد. پس از تصادف رومن گروژان در گرند پری بحرین ۲۰۲۰، دستکش‌های جدیدی برای بهبود محافظت در برابر سوختگی دست، مانند آنچه که این راننده فرانسوی متحمل شد، توسعه داده شد.
مونوکوک (Monocoque)
مونوکوک فیبر کربنی که به عنوان سلول بقا نیز شناخته می‌شود، از زمانی که مک‌لارن در سال ۱۹۸۱ پتانسیل این ماده را برای MP4/1 خود، با رانندگی جان واتسون و آندره‌آ سزاریس، آشکار کرد، بخش حیاتی ایمنی خودروهای F1 بوده است. قبل از ساخت مونوکوک فیبر کربنی، خودروها حول یک قفس فلزی ابتدایی ساخته می‌شدند که حداقل محافظت را برای راننده فراهم می‌کرد.
راننده در مونوکوک می‌نشیند و ویژگی‌های کلیدی مانند موتور و سیستم تعلیق به آن متصل شده‌اند و آن را به بخشی جدایی‌ناپذیر از شاسی تبدیل می‌کنند که باید همزمان بادوام و سبک باشد. برای دستیابی به این هدف، از ۶ میلی‌متر فیبر کربن با لایه‌های Kevlar ساخته شده است، یک فیبر مصنوعی مقاوم در برابر حرارت که به دلیل استحکام قابل توجه و وزن کم در جلیقه‌های ضد گلوله استفاده می‌شود. ترکیب این دو ماده با هدف جلوگیری از نفوذ هر چیزی به مونوکوک و کمک به جذب انرژی در هنگام تصادف است.
مونوکوک شبکه پیچیده‌ای از سیم‌ها و حسگرها را نیز در خود جای داده است و علاوه بر آزمایش‌های گسترده‌ای که مونوکوک قبل از هر فصل انجام می‌دهد، پس از هر مسابقه نیز به شدت مورد بررسی قرار می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که یکپارچگی ساختاری آن توسط هیچ حادثه‌ای به خطر نیفتاده است.
بریرهای ایمنی (Safety Barriers)
شاید برجسته‌ترین حامی ایمنی در فرمول یک، جکی استوارت باشد که پس از مشاهده ده‌ها تصادف و تجربه تصادف وحشتناک خود در اسپا، به شدت برای رویه‌های ایمنی بیشتر مبارزه کرد. حادثه او در سال ۱۹۶۶، برخورد او با یک تیر تلگراف در باران شدید و سپس کاهش سرعت و توقف در یک مزرعه بود و افرادی که در آن اطراف بودند او را نجات دادند.
به جای موانع کاهی و بتنی، بریرهای آرمکو از اواخر دهه ۱۹۶۰ به بعد معرفی شدند. این بریرها که عمدتاً از فولاد ساخته شده‌اند و به شکل “W” قالب‌گیری شده‌اند، به طور ویژه برای پراکنده کردن انرژی ناشی از تصادف با سرعت بالا طراحی شده‌اند تا آسیب به راننده به طور قابل توجهی به حداقل برسد.
در ورزشی که هر میلی‌ثانیه اهمیت دارد، هر شرکت‌کننده سعی می‌کند تا حد امکان به این بریرها نزدیک شود تا زمان خود را کاهش دهد و گاهی اوقات در هنگام نزدیک شدن به حد مجاز، به آنها برخورد می‌کند. یکی دیگر از ویژگی‌های عجیب طراحی بریرهای جدید این است که اگر ماشینی به آنها برخورد کند، به جای اینکه از مسیر خارج شود، در امتداد خط آن هدایت می‌شود.
دستگاه هانس (HANS Device)
دستگاه هانس، پشتیبان سر و گردن (Head and Neck Support به اختصار HANS ) زمانی ابداع شد که دکتر رابرت هابارد، مهندس بیومکانیک، و جیم داونینگ، قهرمان پنج دوره مسابقات IMSA، به این نتیجه رسیدند که شکستگی‌های قاعده جمجمه باعث مرگ و میر قابل توجهی در بین مسابقه‌دهندگان می‌شود و اقدامات کمی برای جلوگیری از آنها انجام می‌شود.
این وسیله که از فیبر کربن ساخته شده، مانند یک حلقه عمل می‌کند که کاملاً دور گردن راننده قرار می‌گیرد و دو بازوی آن تا روی سینه امتداد دارند. این وسیله توسط کمربند ایمنی بسته شده و به کلاه ایمنی متصل می‌شود تا در هنگام تصادف، سر راننده به جلو پرتاب نشود و در نتیجه آسیب‌های گردن کاهش یابد.
هالو (The Halo)
هالو که به طور گسترده به عنوان یکی از بزرگترین پیشرفت‌های ایمنی فرمول یک در ۷۵ سال گذشته در نظر گرفته می‌شود، در حوادث بی‌شماری از برخورد عمدی مکس ورشتپن با لوئیس همیلتون در گرند پری ایتالیا ۲۰۲۱ گرفته تا تصادف سنگین ژو چینی که باعث واژگونی او در سیلورستون در سال ۲۰۲۲ شد، از آسیب‌های شدید جلوگیری کرده است.
هنگامی که برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ معرفی شد، هالو با برخی انتقادات روبرو شد زیرا زیبایی تاریخی کابین‌های کاملاً باز تک نفره را تغییر داد اما این انتقادات تا حد زیادی از بین رفته است زیرا اکثر مسابقات به لطف این دستگاه ایمن نگه داشته شده‌اند.
این تیم مرسدس بود که ۱۰ سال پیش، کمی پس از تصادف مرگبار ژول بیانکی در سوزوکا، این مفهوم را مطرح کرد. مانند هر چیز دیگری در فرمول یک، قبل از اینکه FIA آن را به مقررات اضافه کند، تحت آزمایش‌های دقیقی قرار گرفت از جمله پرتاب مستقیم تایر به سمت کابین برای اطمینان از محافظت مناسب هالو!
طرح نهایی به یک سازه سه شاخه تبدیل شد که از تیتانیوم مخصوص هوافضا ساخته شده است و می‌تواند باری معادل ۱۱۶ کیلونیوتن را به صورت عمودی به سمت پایین تحمل کند، یا همانطور که جیمز آلیسون از مرسدس بنز می‌گوید، به اندازه کافی قوی است که یک اتوبوس دو طبقه لندنی را نگه دارد!
