نیسان نزدیک به ورشکستگی ؛ بررسی عمیق سقوط یک غول خودروسازی
کمپانی نیسان یکی از خودرو سازان مشهور ژاپنی است که این روز ها حال و روز خوشی ندارد. در این مطلب به بررسی این موضوع می پردازیم و احتمال ورشکستگی نیسان را بررسی میکنیم.
نیسان، برندی که روزگاری به‌عنوان یکی از پیشروترین خودروسازان جهان شناخته می‌شد در سال‌های اخیر با چالش‌های عظیمی مواجه شده است. این شرکت که در دهه‌های گذشته مدل‌هایی افسانه‌ای همچون اسکای‌لاین GT-R، سری Z، ماکسیما و پاترول را به بازار عرضه کرده بود اکنون با کاهش سهم بازار، ضررهای مالی هنگفت، افت کیفیت محصولات و بحران‌های مدیریتی دست‌وپنجه نرم می‌کند.
چرا چنین شرکتی که در دوران اوج خود یکی از موفق‌ترین برندهای خودروسازی جهان بود حالا در آستانه سقوط و ورشکستگی قرار دارد؟ آیا این سرنوشت اجتناب‌ناپذیر بود یا می‌توانست از آن جلوگیری شود؟
برای درک بهتر این مسئله ابتدا تاریخچه نیسان و مسیر موفقیت آن را بررسی میکنیم، سپس به اشتباهات استراتژیک و مدیریتی که باعث سقوط این برند شدند خواهیم پرداخت. در نهایت هم آینده احتمالی نیسان را تحلیل خواهیم کرد.
فصل اول: تاریخچه نیسان، از داتسون تا اوج قدرت
۱. آغاز با برند داتسون و تأسیس نیسان
نیسان ریشه‌های خود را در برند داتسون دارد. شرکتی که در سال ۱۹۱۱ توسط ماسوجیرو هاشیموتو در ژاپن تأسیس شد. اولین خودروی این شرکت در سال ۱۹۱۴ با نام DAT ساخته شد که نام آن از حروف اول نام‌های سرمایه‌گذاران اصلی گرفته شده بود.
در دهه ۱۹۳۰ داتسون به یکی از بزرگترین خودروسازان ژاپن تبدیل شد. در سال ۱۹۳۴، شرکت Nihon Sangyo که تحت مدیریت یوشی‌سوکه آیکاوا بود کنترل داتسون را به دست گرفت و آن را با شرکت‌های دیگر ادغام کرد. در همین سال نام جدید Nissan Motor Co., Ltd. برای این مجموعه انتخاب شد و برند نیسان متولد شد.
۲. توسعه جهانی در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰
پس از جنگ جهانی دوم کمپانی نیسان به‌سرعت خود را بازسازی کرد و تمرکز خود را بر روی تولید خودروهای اقتصادی و باکیفیت قرار داد. در دهه ۱۹۵۰ نیسان صادرات خود را به کشورهای مختلف آغاز کرد و در نهایت موفق شد در بازار امریکا جایگاه مناسبی پیدا کند. بخش زیادی از این موفقیت نیز به واسطه مدیر بازاریابی این شرکت در امریکا بدست آمد.
یکی از مدل‌های مهم این دوره داتسون ۲۱۰ بود که در مسابقات رالی موفقیت‌هایی به دست آورد و شهرت جهانی یافت. همچنین نیسان با همکاری شرکت آستین بریتانیا توانست فناوری‌های مدرن‌تری را در محصولات خود به کار ببرد.
۳. دوران طلایی نیسان در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰
دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ را می‌توان دوران اوج نیسان دانست. طی این سالها کمپانی نیسان چندین مدل موفق تولید کرد که نه‌تنها در بازار داخلی ژاپن بلکه در سطح جهانی نیز با استقبال گسترده‌ای مواجه شدند.
- نیسان :240z یکی از نخستین خودروهای اسپرت ژاپنی که در بازار آمریکا به‌شدت موفق بود و نیسان را به‌عنوان یک خودروساز جدی در این کلاس معرفی کرد.
- مدل‌های GTR c10 (اسکای لاین): این مدل‌ها در مسابقات اتومبیل‌رانی خوش درخشیدند و پایه‌گذار نسل‌های بعدی اسکای‌لاین GT-R شدند.
- پاترول: شاسی‌بلندی که به‌عنوان رقیب تویوتا لندکروزر وارد بازار شد و شهرت زیادی در مناطق خاورمیانه و استرالیا پیدا کرد. این مدل نیز مانند سایر نسخه‌های موفق نیسان تا آخرین سال‌های فعالیت کمپانی به یکی از محصولات خوش فروش شرکت تبدیل شد.
- ماکسیما و سانی (سنترا): مدل‌های اقتصادی و خانوادگی که در بسیاری از کشورها محبوب شدند. به خصوص ماکسیما که به واسطه موتور پر قدرت و امکانات رفاهی مناسب در کشورهای خاورمیانه فروش خوبی را تجربه کرد.
در این دوران نیسان کارخانه‌های خود را در کشورهای مختلف توسعه داد و به یکی از بزرگترین خودروسازان جهان تبدیل شد.
فصل دوم: ورود به بحران، اشتباهات مدیریتی و آغاز سقوط
۴. مشکلات مالی دهه ۱۹۹۰ و ورود رنو
با ورود به دهه ۱۹۹۰، نیسان با بحران مالی شدیدی مواجه شد. عوامل مختلفی در این بحران نقش داشتند:
- رشد بی‌رویه خطوط تولید: نیسان در دهه ۱۹۸۰ سرمایه‌گذاری‌های زیادی انجام داد و کارخانه‌های جدیدی در سراسر جهان ساخت اما با ورود به دهه ۱۹۹۰، رکود اقتصادی باعث شد فروش خودروها کاهش یابد و بسیاری از این کارخانه‌ها با ظرفیت پایین کار کنند.
- مدل‌های قدیمی و غیررقابتی: بسیاری از مدل‌های نیسان در این دوره از نظر طراحی و فناوری از رقبایی مانند تویوتا و هوندا عقب افتادند. پافشاری بر عرضه محصولاتی که در سال‌های قبل موفق بودند اما دیگر رنگ و بوی کهنگی گرفته بودند بر فروش آن‌ها اثر منفی گذاشته بود.
- کاهش سودآوری و افزایش بدهی‌ها: نیسان در سال ۱۹۹۹ با بیش از ۲۰ میلیارد دلار بدهی مواجه شد که ادامه فعالیت شرکت را به‌شدت تهدید میکرد. در همین سال، نیسان برای جلوگیری از ورشکستگی، ۳۶.۸ درصد از سهام خود را به رنو فرانسه فروخت.
۵. دوران کارلوس گون: موفقیت کوتاه‌مدت، مشکلات بلندمدت
پس از ادغام با رنو، کارلوس گون که به‌عنوان یک مدیر سخت‌گیر و کارآمد شناخته می‌شد، مدیریت کمپانی نیسان را بر عهده گرفت. او برنامه‌ای تحت عنوان “Nissan Revival Plan“ اجرا کرد که شامل کاهش هزینه‌ها، تعطیلی کارخانه‌های زیان‌ده، کاهش تعداد تأمین‌کنندگان و تمرکز بر مدل‌های پرفروش بود. این استراتژی در ابتدا مؤثر بود و نیسان در اوایل دهه ۲۰۰۰ به سودآوری رسید. اما این تغییرات در بلندمدت مشکلاتی ایجاد کرد:
- کاهش سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه: بسیاری از مدل‌های نیسان به‌تدریج جذابیت خود را از دست دادند، زیرا سرمایه‌گذاری کمتری روی فناوری‌های جدید انجام شد. این عامل باعث شد که نیسان به یک خودروساز درجه دوم تبدیل شود که به جای ساخت محصولات پیشرو به ساخت محصولاتی مصرفی و ساده روی آورده بود.
- افت تدریجی کیفیت: استفاده از قطعات ارزان‌تر باعث افزایش مشکلات فنی در خودروها شد که به یکی از هویت‌های اصلی نیسان یعنی کیفیت بالا لطمه‌ای سنگین وارد کرد.
. سقوط کارلوس گون و بحران مدیریتی: در سال ۲۰۱۸، گون به اتهام فساد مالی و سوءاستفاده از دارایی‌های شرکت بازداشت شد. این اتفاق ضربه بزرگی به نیسان زد زیرا او مغز متفکر و احیاکننده شرکت بود. پس از این اتفاق، نیسان دچار بحران مدیریتی شدید شد و نتوانست مدیران توانمندی را جایگزین گون کند. این بی‌ثباتی در مدیریت باعث شد نیسان نتواند تصمیمات استراتژیک درستی بگیرد و مشکلات شرکت تشدید شد.
ادامه مقاله شامل بررسی دقیق‌تر اشتباهات استراتژیک (مانند افت کیفیت، شکست در بازار خودروهای الکتریکی، کاهش سهم بازار در آمریکا، چین و اروپا) و تحلیل آینده احتمالی نیسان خواهد بود. آیا نیسان می‌تواند از این بحران خارج شود یا در مسیر ورشکستگی پیش خواهد رفت؟
فصل سوم: دلایل اصلی سقوط نیسان
پس از بررسی تاریخچه و بحران‌های مدیریتی، اکنون به بررسی عوامل اصلی سقوط کمپانی نیسان می‌پردازیم. این عوامل به‌تدریج شرکت را در مسیر بحران قرار دادند و شرایطی را ایجاد کردند که امروز نیسان را به سمت ورشکستگی سوق داده است.
۷. کاهش شدید کیفیت و افت اعتماد مشتریان
یکی از بزرگترین اشتباهات نیسان تمرکز بیش از حد بر کاهش هزینه‌ها و کاهش کیفیت خودروها بود. در دوران مدیریت کارلوس گون، این شرکت برای افزایش سودآوری، استفاده از مواد ارزان‌تر، قطعات کم‌کیفیت‌تر و روش‌های تولید کم‌هزینه‌تر را در دستور کار قرار داد. در کوتاه‌مدت این رویکرد باعث افزایش سوددهی شد اما در بلندمدت ضربه‌ای شدید به اعتبار نیسان وارد کرد. از دست رفتن اعتبار شرکت نزد مشتریان در دنیایی که خودروسازها به سرعت در حال پیشرفت هستند و سهم گرفتن از بازار هرروز دشوارتر می‌شود مسیر بازگشت برای نیسان را بیش از پیش مشکل کرد.
- بسیاری از مدل‌های نیسان در سال‌های اخیر با مشکلات فنی جدی مواجه شده‌اند. برای مثال، گیربکس‌های CVT که در مدل‌های مختلف نیسان مانند آلتیما، سنترا و قشقایی استفاده می‌شدند دچار نقص‌های متعدد شده و باعث شکایات گسترده مشتریان شدند.
- کیفیت مونتاژ برخی از مدل‌های نیسان، به‌خصوص مدل‌هایی که در کارخانه‌های خارج از ژاپن تولید شدند کاهش یافت. این موضوع به کاهش رضایت مشتریان منجر شد.
- نیسان در مقایسه با رقبایی مانند تویوتا و هوندا که همچنان کیفیت را در اولویت قرار داده بودند، نتوانست رضایت مشتریان را حفظ کند.این کاهش کیفیت باعث شد اعتماد مشتریان به برند نیسان کاهش یابد و بسیاری از مشتریان قدیمی به برندهای دیگر مهاجرت کنند. نیسان برخلاف دیگر رقیب ژاپنی خود یعنی مزدا به لذت رانندگی هم کم توجه بود و محصولات این شرکت از لحاظ دینامیکی نیز با افت مواجه شده بودند.
۸. تصمیمات نادرست در بازار خودروهای برقی
یکی از نقاط قوت نیسان در دهه ۲۰۱۰، معرفی مدل نیسان لیف بود که در زمان خود یکی از پرفروش‌ترین خودروهای برقی جهان شد. اما نیسان نتوانست این موفقیت را ادامه دهد.
- نیسان مانند سایر مدل‌های موفق خود در به‌روزرسانی لیف هم بسیار کند عمل کرد. برخلاف برندهایی مانند تسلا، هیوندای و فورد که باتری‌های خود را بهبود دادند و برد حرکتی خودروهای برقی خود را افزایش دادند، نیسان نتوانست تغییرات اساسی در لیف ایجاد کند.
- مدل‌های جدیدی که نیسان معرفی کرد مانند آریا، نتوانستند توجه بازار را به خود جلب کنند و در رقابت با برندهای دیگر شکست خوردند.
- نبود تنوع در محصولات برقی نیسان باعث شد که این شرکت نتواند سهم خود را در بازار خودروهای الکتریکی حفظ کند درحالی‌که شرکت‌هایی مانند تسلا، فولکس‌واگن، بی‌وای‌دی و حتی فورد به‌شدت در این بخش رشد کردند. در نتیجه، نیسان که روزی پیشگام خودروهای الکتریکی بود، اکنون به یکی از شرکت‌های عقب‌مانده در این حوزه تبدیل شده است.
۹. کاهش سهم بازار در آمریکا، اروپا و چین
کمپانی نیسان در گذشته یکی از برندهای موفق در بازارهای آمریکا، اروپا و چین بود اما به دلایل مختلف در هر سه منطقه سهم بازار خود را از دست داد.
آمریکا
- در بازار آمریکا، مدل‌هایی مانند آلتیما، ماکسیما و روگ زمانی فروش بالایی داشتند اما با افزایش رقابت و کاهش کیفیت محصولات نیسان، بسیاری از مشتریان به برندهای دیگر مانند تویوتا، هوندا، فورد و شورولت روی آوردند.
- نیسان در رقابت با کراس‌اوورهای جدید که برندهای دیگر معرفی کردند شکست خورد. برای مثال، تویوتا RAV4 و هوندا CR-V فروش بسیار بالایی داشتند درحالی‌که نیسان نتوانست مدل‌های خوبی مانند قشقایی یا روگ را به‌درستی توسعه دهد.
اروپا
- نیسان در اروپا با مدل‌های قشقایی و جوک خوب پیش می‌رفت اما با افزایش رقابت از سوی برندهای اروپایی (مانند فولکس‌واگن، پژو، رنو و بی‌ام‌و) و همچنین برندهای چینی، نیسان به‌تدریج سهم خود را از دست داد.
- همچنین نیسان به‌دلیل سیاست‌های سخت‌گیرانه کاهش آلایندگی در اروپا، نتوانست مدل‌های جدید خود را مطابق با استانداردهای جدید عرضه کند.
چین
- چین یکی از بزرگترین بازارهای خودرویی جهان است و بسیاری از خودروسازان بین‌المللی در آن رقابت می‌کنند.
- برندهای چینی مانند بی‌وای‌دی، نیو، گک و چری رشد قابل‌توجهی داشتند و نیسان نتوانست محصولات خود را به‌روزرسانی کند تا با آن‌ها رقابت کند.
- علاوه بر این، نیسان در همکاری خود با دانگ‌فنگ (شریک چینی‌اش) دچار مشکلاتی شد که باعث کاهش حضور این برند در بازار چین شد. در مجموع، از دست دادن سهم بازار در این مناطق که عمدتا ناشی از توسعه نادرست بود، درآمد نیسان را به‌شدت کاهش داد و آن را به سمت بحران مالی سوق داد.
فصل چهارم: آینده نیسان، آیا نجات ممکن است؟
اکنون که کمپانی نیسان در شرایط بحرانی قرار دارد، سوال اصلی این است که آیا این شرکت می‌تواند از این وضعیت خارج شود یا در مسیر نابودی قرار دارد؟
۱۰. برنامه‌های جدید نیسان برای احیا
نیسان در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بازگشت به بازار انجام داده است:
- سرمایه‌گذاری بیشتر در خودروهای برقی: نیسان اعلام کرده که قصد دارد طی دهه آینده مدل‌های جدید برقی و هیبریدی بیشتری تولید کند، اما مشخص نیست که آیا می‌تواند با تسلا، بی‌وای‌دی و سایر رقبا رقابت کند یا خیر.
- تغییر در مدیریت و ساختار شرکت: نیسان در تلاش است تا از بحران‌های مدیریتی خود عبور کند، اما هنوز مشخص نیست که آیا تیم جدید مدیریت قادر خواهد بود تصمیمات استراتژیکی بهتری بگیرد یا خیر.
- تمرکز بر مدل‌های پرفروش: نیسان قصد دارد بر SUVها و کراس‌اوورها تمرکز بیشتری کند و مدل‌های قدیمی و کم‌فروش را حذف کند.
۱۱. موانع و چالش‌های پیش روی نیسان
با وجود این تلاش‌ها، کمپانی نیسان هنوز با مشکلات بزرگی مواجه است:
- برند نیسان در ذهن بسیاری از مشتریان دچار آسیب شده و بازگرداندن اعتماد مشتریان کار ساده‌ای نیست.
- رقابت با برندهای قدرتمند جهانی مانند تویوتا، هیوندای، تسلا و فولکس‌واگن بسیار سخت شده است.
- افزایش هزینه‌های تولید و مشکلات اقتصادی جهانی ممکن است برنامه‌های نیسان را مختل کند.
نتیجه‌گیری: آیا نیسان نجات پیدا می‌کند یا ورشکست می‌شود؟
سرنوشت نیسان هنوز مشخص نیست. اگر این شرکت بتواند برنامه‌های خود را به‌درستی اجرا کند، مدل‌های باکیفیت‌تری تولید کند و در بازار خودروهای برقی موفق شود، ممکن است بتواند از بحران خارج شود. اما اگر روند فعلی ادامه پیدا کند و نیسان نتواند مشکلات خود را برطرف کند، احتمال ورشکستگی و فروخته‌شدن بخش‌هایی از شرکت وجود دارد. نیسان در گذشته نشان داده که توانایی احیا و بازگشت از بحران را دارد، اما این بار چالش‌های پیش روی آن بسیار بزرگ‌تر از گذشته است. تنها زمان مشخص خواهد کرد که آیا نیسان می‌تواند یک بار دیگر خود را از سقوط نجات دهد یا خیر. دنیای اقتصادی امروز با هیچ کسب و کار یا برندی شوخی ندارد و اشتباهات کوچک هم به مرور زمان به هیولایی تبدیل می‌شوند که شرکت را به ورطه نابودی می‌کشانند.
نیسان اگر اصولی اصلاح نکنه خودش رو و شریک جدید پیدا نکنه خیلی زودتر از انتظار ورشکست خواهد شد، البته میتسوبیشی قبل از نیسان به این سرنوشت دچار میشه هر دوتا شرکت خراب‌کاری زیاد کردن و فرصت برای جبران خیلی کمه. به واردکننده‌های ایرانی پیشنهاد می‌کنم محصولات این دو شرکت رو بیشتر وارد کنن هم ایرانیا یه ماشین خوب و درست سوار میسن هم کمکی به این دوتا شرکت میشه و در مسیر بهبود قرار می‌گیرن.
این لگن ساز کی و کجا غول بوده جز رسانه های عربی و داخلی؟!! یک مشت لگن با گیربکس سی وی تی زوار در رفته تولید میکرد زابتدا