بررسی کارنامه سایپا از آذرماه ۱۴۰۳ تا کنون ؛ نارنجی‌ پوشان جاده مخصوص چگونه از بحران عبور کردند؟

گروه خودروسازی سایپا، به‌ عنوان تنها خودروساز دولتی کشور، از آذرماه سال گذشته تا کنون با تغییر تیم مدیریتی، گام‌های بلندی در مسیر اصلاح ساختار، کاهش چالش‌ها و بازگشت به مدار تولید و سودآوری برداشته است. این دوره، با دستاوردهای قابل‌ توجهی همراه بوده که نشان‌دهنده عزم جدی این مجموعه برای چابک‌ سازی، انضباط مالی و توسعه محصول است. عملکرد سایپا در این بازه زمانی نشان می‌دهد که این شرکت توانسته با مدیریت صحیح منابع و اجرای برنامه‌های استراتژیک، از چالش‌های بزرگی مانند تعهدات معوق، زیان انباشته و مشکلات مالی عبور و چشم‌انداز روشنی برای آینده ترسیم کند.

کاهش تعهدات معوق و انضباط مالی

یکی از مهم‌ترین دستاوردهای سایپا در این دوره، ایجاد انضباط مالی و کاهش چشمگیر مطالبات معوق بود. آخرین آمارها به استناد کدال نشان می‌دهد که سایپا در ابتدای سال حدود ۹۰ هزار دستگاه تعهد معوق داشت که با کاهش ۴۵ درصدی، این عدد تا پایان تیرماه به ۴۹ هزار دستگاه رسیده است. همچنین در ابتدای آذرماه سال گذشته، سایپا با ۱۴ هزار میلیارد تومان (همت) سرفصل مشکوک‌الوصول در بانک‌ها مواجه بود که با احتساب سایر سرفصل‌های مالی، این رقم تا پایان سال ۱۴۰۳ به ۲۶ همت می‌رسید. با این حال، تیم مدیریتی جدید با تشکیل کمیته نقدینگی و تخصیص بهینه منابع، این میزان را به حدود ۵ همت کاهش داد. این کاهش ۱۶ همتی مطالبات، نه‌تنها اعتماد بانک‌ها به سایپا را بازگرداند، بلکه زمینه‌ساز بهبود روابط با زنجیره تأمین و قطعه‌سازان شد. کاهش مطالبات قطعه‌سازان، انگیزه و همراهی آن‌ها را برای افزایش تولید تقویت و زمان عرضه محصولات جدید به بازار را کوتاه‌تر کرد.

رشد ۷ درصدی درآمد عملیاتی

از طرفی باید عنوان کرد که بررسی گزارش عملکرد مالی گروه خودروسازی سایپا در فصل بهار سال جاری از رشد ۷ درصدی درآمد عملیاتی این خودروساز در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته حکایت دارد؛ عددی که در شرایط پُرنوسان اقتصاد خودرویی، قابل‌توجه تلقی می‌شود.

چابک‌ سازی سایپا

در کنار انضباط مالی، سایپا با اصلاح ساختار سازمانی، گام‌های مؤثری در راستای چابک‌سازی برداشت. کاهش تعداد اعضای هیات‌مدیره شرکت‌های سهامی خاص از ۵ به ۳ نفر، انحلال شرکت‌های غیرمولد و واگذاری شرکت‌های فاقد بازده، از جمله اقداماتی بود که با وجود مقاومت‌های داخلی و خارجی، به کاهش هزینه‌های سربار و موازی‌کاری منجر شد. این اصلاحات، فرهنگ چابک‌سازی را در سازمان نهادینه و سایپا را برای تغییرات احتمالی در ترکیب سهامداران یا خصوصی‌سازی در آینده آماده کرد.

خروج از بحران و توسعه محصول

یکی دیگر از محورهای کلیدی عملکرد سایپا، مدیریت بهای تمام‌شده محصولات و کاهش زیان انباشته بود. این گروه با استفاده از ظرفیت‌های خالی شرکت‌های تابعه، کاهش هزینه‌های خرید خارجی، بهینه‌سازی خرید مواد و قطعات و تمرکز بر تولید خودروهای با سود بالاتر، توانست زیان انباشته را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد. همچنین، افزایش سرمایه ۷۲۹ درصدی از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها، سایپا را از شمولیت ماده ۱۴۱ قانون تجارت خارج کرد و جان تازه‌ای به این سرمایه ملی بخشید. این اقدام، امکان بهره‌مندی از ظرفیت‌های تأمین مالی برای رشد تولید و کاهش هزینه‌های مالی در سال ۱۴۰۴ را فراهم کرد.

تدوین استراتژی توسعه محصول

سایپا همچنین با تدوین استراتژی منسجم توسعه محصول، به هر یک از شرکت‌های تابعه خود، از جمله پارس خودرو، زامیاد، سایپا سیتروئن و بن‌رو، یک محصول اختصاصی جدید اضافه کرد. این اقدام، ضمن احیای ظرفیت‌های خالی، زمینه‌ساز افزایش تولید و سودآوری این شرکت‌ها شد. علاوه بر این، مذاکرات موفق با شرکای خارجی مانند چانگان، منجر به تأمین مالی برای تولید ۹ هزار دستگاه خودرو و احیای قراردادهای در معرض ابطال شد. این همکاری‌ها، تعهدات معوق به مشتریان را برآورده کرد و بستری برای سودآوری از تولید خودروهای CKD فراهم آورد.

در حوزه تولید، سایپا با تمرکز بر محصولات اقتصادی و با زیان کمتر، توانست از کاهش تیراژ تولید جلوگیری کند و تولید را به سطح پایدارتری برساند. تعریف ۳۲ پروژه کلان کیفی در زنجیره تأمین و ۵ پروژه در حوزه خدمات پس از فروش، نشان‌دهنده تعهد سایپا به ارتقای کیفیت محصولات و رضایت مشتریان است. همچنین، افزایش عمق ساخت داخل و کاهش ارز بری، ثبات در تأمین قطعات را تقویت کرد و زمینه‌ساز توسعه خودروهای الکتریکال و هوشمند شد.

تحول در تولید و ساختار مالی

سایپا با اجرای برنامه‌های استراتژیک در شش محور کلیدی، از جمله افزایش تولید محصولات سودآور، تنوع‌بخشی به سبد محصولات، کاهش هزینه‌های مالی، چابک‌ سازی، توسعه زیرساخت‌های تولید و افزایش صادرات، نقشه‌ راه روشنی برای سال جاری ترسیم کرده است.

افزایش نرخ عبور مستقیم محصولات، عرضه محصولات جدید و سودآور، و بازاریابی مناسب در حوزه صادرات خودرو و قطعات، از دیگر برنامه‌های این گروه است. این اقدامات، در کنار اصلاح ساختار مالی و تأمین منابع برای ذی‌نفعان، نویدبخش بازگشت سایپا به جایگاه واقعی خود به‌عنوان یک خودروساز پیشرو است.

در مجموع، عملکرد سایپا از آذرماه ۱۴۰۳ تا کنون، نشان‌دهنده یک تحول اساسی در مدیریت، تولید و ساختار مالی این مجموعه است. با تداوم این روند و اجرای برنامه‌های استراتژیک، سایپا می‌تواند نه‌تنها چالش‌های گذشته را پشت سر بگذارد، بلکه به‌عنوان یک بنگاه اقتصادی ارزش‌آفرین، نقش مؤثری در صنعت خودروسازی کشور ایفا کند. این دستاوردها، نتیجه برنامه‌ریزی دقیق، مدیریت بهینه منابع و تمرکز بر چابک‌ سازی و سودآوری است که آینده‌ای روشن را برای سایپا و سهامدارانش نوید می‌دهد.