پلتفرم خودرو چیست؟ + تعاریف

احتمالا بارها واژه پلتفرم خودرو را در مقالات خودرویی خوانده اید اما مفهوم پلتفرم خودرو چیست؟ در ادامه مفهوم این واژه را بررسی می کنیم.

مفهوم  واژه پلتفرم

کلمه پلتفرم  که در زبان انگلیسی بصورت Platform نوشته می شود به معنای اساس و شالوده یک ساختار می باشد. اگر نگاهی که به لغت نامه فارسی داشته باشیم، خواهیم دید که “سکو” ترجمه ای است که برای آن در نظر گرفته شده است و از آنجا که معنای پلتفرم پایه و اساس می باشد این  ترجمه فارسی بی ارتباط به مفهوم اصلی آن نیست. در زبان فارسی بطور عام و ساده سکو به همان برآمدگی هایی گفته می شود که محل نشستن افراد یا قرار گرفتن چیزی روی آن است. بطور مثال سکوی راه آهن. اگر همین معنی سکو را برای پلتفرم در نظر بگیریم و فرض کنیم  که قرار است چیزی را روی این سکو نمایش بدهیم دقیقا به همان مفهومی می رسیم که در صنعت خودرو با آن سر و کار داریم.

حتما بخوانید : اسب بخار چیست؟ + تاریخچه

پلتفرم در دنیای نرم افزار

در سال های اخیر واژه پلتفرم را بارها در کسب و کارهای آنلاین شنیده ایم. پلتفرم در فضای نرم افزار بستری است که برای تعامل بیشتر بین تولید کننده و مصرف کننده ایجاد شده است. به عبارت بهتر مهم ترین ویژگی پلتفرم ایجاد پیوند و اتصال میان عرضه و تقاضا است. اینستاگرام، فیس بوک ، آمازون، اوبر و.. همگی نمونه هایی موفق از پلتفرم های بین المللی اند که فضا را برای ارتباط هرچه آسان تر بین عرضه و تقاضا برقرار می کنند. در کشورمان هم آپارات ، دیجی کالا، دیوار، اسنپ و .. مثال های خوبی از پلتفرم های موفق اند.

پلتفرم خودرو ؛ تعریف در صنعت

همانطور که اشاره کردیم پلتفرم پایه اساسی یک ساختار است که چیزی روی آن قرار می گیرد. در صنعت خودرو هم پلتفرم دقیقا به همین معناست. در سال های اخیر در حوزه خودرو پلتفرم واژه ای نام آشناست اما از آنجا که کمتر به  مفهوم واقعی آن پرداخته شده است  شاید در ذهن  اکثریت جامعه پلتفرم خودرو به معنای همان شاسی خودرو باشد اما در واقع مفهومی گسترده تر از یک شاسی را در بردارد. در صنعت خودرو  پایه و اساس طراحی و تولید خودروی جدید را پلتفرم آن تشکیل می دهد که مجموعه ای از ساختار شاسی، سیستم انتقال قدرت، سیستم تعلیق، اکسل ها و نیروی محرکه را در برمی گیرد. البته بعضا وجود دارند پلتفرم هایی که روی آنها بیش از دو نوع سیستم انتقال قدرت یا پیشرانه هم استفاده می شود. پس زمانی که صحبت از رونمایی یک پلتفرم جدید توسط خودروسازان در دنیای خودرو می شود می توان فهمید که پروسه ای زمان بر و پیچیده ای طی شده تا یک پلتفرم جدید طراحی شود و بتوان محصولات جدید را بر پایه آن تولید و روانه بازار کرد. بصورت ساده تر پلتفرم خودرو در واقع هم ساختار اصلی است و هم اساس شکل گیری آن ساختار.

پلتفرم مشترک در خودروسازی

از آنجایی که طراحی و تولید یک پلتفرم جدید پروسه ای پیچیده به حساب می آید، در صنعت خودرو استفاده از یک پلتفرم مشترک برای چندین محصول امری طبیعی و مرسوم است. حتی در بسیاری مواقع دو یا چند خودروساز به طور مشترک به توسعه یک پلتفرم خودرو می پردازند تا هر دو بتوانند با صرف هزینه ای کمتر از یک پلتفرم جدید برای تولید محصولاتشان استفاده کنند. برای مثال دو خودروساز بزرگ رنو و نیسان بطور مشترک از یک پلتفرم برای رنو کولئوس و نیسان ایکس تریل استفاده می کنند. اپتیما و سوناتا، سراتو و النترا، اسپورتیج و توسان مثال هایی از این دست هستند که توسط کیا-هیوندای تولید می شوند. حتی در برخی موارد یک شرکت خودرو ساز برای اینکه بتواند در زمان  خود صرفه جویی کند یک پلتفرم را از خودروساز دیگری خریداری می کند تا بتواند محصولات جدیدش را  بر پایه آن ولی با  برند خود روانه بازار کند.کاری که شرکت مرسدس بنز با تولید پیکاپ X کلاس کرد و تولید آن را بر پایه نیسان ناوارا انجام داد.

در محصولات داخلی هم چندین محصول روی یک پلتفرم خودرو مشترک تولید می شوند اما خودروسازان وطنی نه تنها دانشی در زمینه طراحی پلتفرم های روز دنیا ندارند بلکه کوچکترین تلاشی هم برای خرید یا تولید پلتفرم مشترک با سایر خودروسازان نمی کنند. پلتفرم خودروی پژو ۴۰۵ که متعلق ب بیش از سه دهه قبل است با تغییراتی ناچیز به محصول ملی یعنی سمند تعلق می گیرد و سپس در دهه ۹۰ باز همان پلتفرم سمند اساس طراحی دنا قرار می گیرد. رانا هم خودروی دیگر تولید داخلی است که با اندکی تغییرات روی پلتفرم پژو ۲۰۶ به تولید می رسد. همین داستان را برای پراید، تیبا، کوییک، ساینا، اطلس و سهند داریم و تمامی این محصولات اساس پلتفرمی یکسانی دارند که متعلق به پراید است.

خودروی تویوتا لندکروزر سری ۲۰۰ و لکسوس LX570 هر دو از نظر قوای محرکه ، فنی و شاسی دقیقا باهم برابرند. یعنی پلتفرم خودرو در این دو محصول یکسان است اما در زمینی متفاوت بازی می کنند. لندکروزر در دنیا، خودرویی کاملا معمولی است که صرف داشتن  قابلیت های آفرودی خوب بیشتر مورد توجه قرار می گیرد ولی از طرف دیگر برادر کت شلواری اش  لکسوس با آپشن و امکاناتی به مراتب بیشتر با  شاسی بلند های لوکسی همچون بی ام وx7 ، کادیلاک اسکالید، رنجرور  و..رقابت می کند. از این بابت شاید حس خوبی به لکسوس سواران دست ندهد که بتوان با قیمتی به مراتب کمتر از خودروی لوکسشان بتوان خودرویی با همان مشخصات فنی و ظاهری مشابه را سوار شد.

حتما بخوانید : گشتاور خودرو چیست؟ + مفهوم در فیزیک

یک پلتفرم خودرو در سگمنت های متفاوت

تا به اینجا هرآنچه از خودروهای تولید شده روی یک پلتفرم دیدیم با  ابعاد مشابه و سگمنت یکسان بودند مانند کولئوس و ایکس تریل، سمند و دنا، تویوتا کمری و لکسسES. اما در صنعت خودرو الزامی برای رعایت این قاعده وجود ندارد و می توان خودروهایی در ابعاد و اتاق های متنوعی را روی یک پلتفرم تولید نمود. بطور مثال می توان به خودروی کراس اور فولکس اطلس اشاره کرد که پلتفرم یکسانی با هاچبک گلف دارد. همچنین طراحی فیات ۵۰۰ و جیپ رنگید هم مصداق بارزی از همین موضوع می باشد.

این نوع از پلتفرم ها را modular یا ماژولار می گویند. از طرف دیگر می توان به این نوع از پلتفرم خودرو منعطف هم گفت. این نوع از پلتفرم اگرچه هزینه توسعه بسیار بالایی دارد اما از آنجا که سگمنت های مختلفی را پوشش می دهد، در نهایت بسیار به صرفه خواهد بود. این نوع از پلتفرم این روزها بسیار رایج تر است و پلتفرم های جدید همگی در همین رده قرار می گیرند.