سلف سیلینگ (self sealing) ؛ لاستیک خود ترمیم شونده چیست؟

سلف سیلینگ (self sealing)، فناوری است که باعث می شود لاستیک قابلیت خود ترمیم شوندگی پیدا کند. در این مطلب به بررسی این فناوری می پردازیم.

پنچر شدن لاستیک یکی از مشکلات متداول در جاده‌ها است که می‌تواند نه تنها باعث توقف ناگهانی، بلکه باعث افزایش ریسک تصادفات شود. برای مقابله با این چالش، صنعت تایرسازی به کمک فناوری‌های نوآورانه مانند لاستیک‌های خود ترمیم شونده (self-sealing) آمده است. این لاستیک‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که در صورت پنچری‌های کوچک، به صورت خودکار خود را ترمیم کرده و از خروج هوا جلوگیری کنند. این قابلیت باعث می‌شود که بدون نیاز به توقف فوری، خودرو بتواند به مسیر خود ادامه دهد.

معرفی لاستیک‌ های سلف سیلینگ

اصطلاح “self-sealing” به معنای «خود مهر و موم شونده» است. این لاستیک‌ها به طور خاص برای مقابله با سوراخ‌های کوچک ناشی از نفوذ اشیاء تیز، مانند میخ، طراحی شده‌اند. ایده اصلی پشت این فناوری برای کاهش نیاز به توقف‌های اضطراری برای تعویض لاستیک در جاده است.

اولین تلاش‌ها برای تولید لاستیک‌های سلف سیلینگ به دهه ۱۹۹۰ بازمی‌گردد، زمانی که شرکت‌هایی مانند میشلن (Michelin) و کانتیننتال (Continental) به دنبال راه‌ حلی برای کاهش تعداد پنچری‌ها بودند. با گذشت زمان و بهبود فناوری، این لاستیک‌ها به بخشی از تجهیزات استاندارد برخی خودروهای مدرن تبدیل شدند.

انواع لاستیک‌های سلف سیلینگ و روش کارکرد

اصلی لاستیک‌های سلف سیلینگ در دو نوع و دسته بر روی خودرو ها عرضه می شوند.

لاستیک‌هایی با لایه چسبنده داخلی: در این نوع لاستیک، یک لایه نازک از ماده چسبنده، مانند پلیمرهای خاص، در بخش داخلی لاستیک قرار داده شده است. وقتی شیء خارجی وارد لاستیک می‌شود و سوراخی ایجاد می‌کند، این ماده چسبنده به سرعت به محل نفوذ شیء حرکت کرده و آن را پر می‌کند. به این ترتیب، هوای داخل لاستیک به راحتی خارج نمی‌شود و لاستیک فشار خود را حفظ می‌کند.

لاستیک‌های حاوی ژل خود ترمیمی: این نوع لاستیک‌ها شامل موادی ژل‌مانند هستند که در صورت نفوذ یک جسم خارجی، به داخل سوراخ جریان یافته و آن را مسدود می‌کنند. این فناوری اغلب در خودروهای لوکس و شاسی‌بلند استفاده می‌شود و واکنش سریع‌تری نسبت به سوراخ‌های کوچک دارد.

به طور متوسط، لاستیک‌های سلف سیلینگ می‌توانند تا سوراخ‌هایی با قطر ۵ میلی‌متر را به خوبی مسدود کنند. همچنین این لاستیک‌ها معمولاً توانایی دارند تا ۸۰ کیلومتر رانندگی ایمن را در صورت پنچری فراهم کنند، البته این میزان ممکن است بسته به شرایط جاده، اندازه سوراخ، و نوع لاستیک متغیر باشد.

فناوری‌های مورد استفاده و شرکت‌های سازنده

هر شرکت تایرسازی از فناوری‌ها و روش‌های خاص خود برای تولید لاستیک‌های سلف سیلینگ استفاده می‌کند. تفاوت این فناوری‌ها عمدتاً در مواد استفاده‌شده برای ترمیم سوراخ‌ها و سرعت واکنش آن‌ها به پنچری است. برای مثال، میشلن (Michelin) با معرفی فناوری Selfseal، لاستیک‌هایی را تولید کرده است که در بخش داخلی خود دارای لایه‌ای از پلیمر چسبنده هستند.

کانتیننتال (Continental) با فناوری ContiSeal یکی از پیشرفته‌ترین راهکارها را در این حوزه ارائه می‌دهد. لاستیک‌های کانتیننتال توانایی مسدود کردن سوراخ‌های تا ۵ میلی‌متر را دارند و به سرعت فشار تایر را حفظ می‌کنند. این شرکت از این فناوری در بسیاری از خودروهای سواری و شاسی‌بلند استفاده کرده است. در کنار آن، پیرلی (Pirelli) نیز با فناوری Seal Inside از یک ژل خودترمیمی استفاده می‌کند. این فناوری با سرعت بسیار بالا به سوراخ‌ها پاسخ داده و آنها را مهر و موم می‌کند تا هوا از تایر خارج نشود. لاستیک‌های پیرلی به دلیل عملکرد سریع خود، برای خودروهای لوکس و اسپرت مناسب‌تر هستند.

علاوه بر این شرکت‌ها، هانکوک (Hankook) نیز با فناوری Sealguard وارد این حوزه شده است. هانکوک از موادی مشابه پلیمر چسبنده برای مسدود کردن سوراخ‌ها استفاده می‌کند و توانایی تولید لاستیک‌هایی با قیمت رقابتی را نیز دارد این نوع لاستیک ها بر روی آئودی های وارداتی نیز نصب است. سایر شرکت‌ها مانند گودیر (Goodyear) و بریجستون (Bridgestone) نیز در حال توسعه فناوری‌های سلف سیلینگ هستند. گودیر اخیراً بر روی نسل جدیدی از لاستیک‌های سلف سیلینگ کار می‌کند که علاوه بر توانایی در مسدود کردن سوراخ‌های بزرگ‌تر، به کاهش وزن لاستیک نیز کمک می‌کند که می‌تواند تأثیر مثبتی بر مصرف سوخت داشته باشد.

این شرکت‌ها همگی در حال رقابت برای توسعه فناوری‌های بهتر و کارآمدتر در حوزه لاستیک‌های سلف سیلینگ هستند. هرکدام با ارائه ویژگی‌های منحصر به فرد خود تلاش دارند تا نیازهای رانندگان مختلف را با توجه به نوع خودرو و شرایط جاده‌ای پاسخ دهند. به همین دلیل، برخی از این فناوری‌ها در خودروهای لوکس و برخی دیگر در خودروهای اقتصادی به کار گرفته می‌شوند.

مزایا و معایب فناوری seal sealing

مزایا: لاستیک‌های سلف سیلینگ با فراهم آوردن ایمنی بیشتر در زمان پنچری، به رانندگان این امکان را می‌دهند که بدون نیاز به توقف فوری و تعویض لاستیک، به مسیر خود ادامه دهند. به دلیل ویژگی خود ترمیمی، خطر از دست دادن کنترل خودرو به دلیل تخلیه ناگهانی هوا در سرعت‌های بالا کاهش می‌یابد. این امر به ویژه در جاده‌های بین‌شهری و بزرگ راه‌ها که توقف ناگهان می‌تواند خطرناک باشد، اهمیت دارد. علاوه بر این، با کاهش نیاز به تعویض سریع لاستیک در صورت پنچری، رانندگان می‌توانند تا رسیدن به تعمیرگاه یا محلی امن، به رانندگی ادامه دهند و این موضوع باعث کاهش نیاز به حمل لاستیک زاپاس می‌شود که به نوبه خود فضای بیشتری در خودرو ایجاد می‌کند. همچنین کاهش زمان توقف و تعمیر لاستیک در جاده‌ها به کاهش استرس و خطرات مرتبط با پنچری کمک می‌کند و رانندگی را راحت‌تر و ایمن‌تر می‌کند.

معایب: با این حال، لاستیک‌های سلف سیلینگ با چالش‌هایی نیز همراه هستند. به دلیل مواد اضافی که برای مسدود کردن سوراخ‌ها در این لاستیک‌ها به کار می‌رود، وزن آن‌ها نسبت به لاستیک‌های معمولی بیشتر است. این افزایش وزن می‌تواند به طور مستقیم بر مصرف سوخت خودرو تأثیر بگذارد. علاوه بر این، قیمت لاستیک‌های سلف سیلینگ نسبت به لاستیک‌های معمولی بالاتر است و ممکن است هزینه خرید و نگهداری خودرو را افزایش دهد. معمولاً این لاستیک‌ها ۳۰ تا ۴۰ درصد گران‌تر از انواع معمولی هستند. در صورت پنچری‌های بزرگ‌تر، توانایی خودترمیمی این لاستیک‌ها کاهش می‌یابد و ممکن است راننده همچنان نیاز به تعویض لاستیک داشته باشد.

لاستیک‌های سلف سیلینگ با توجه به توانایی خود در ترمیم سوراخ‌های کوچک، به یکی از نوآوری‌های مهم در صنعت تایرسازی تبدیل شده‌اند. این لاستیک‌ها با افزایش ایمنی و کاهش نیاز به توقف‌های اضطراری، توانسته‌اند تجربه رانندگی را بهبود بخشند. با اینکه وزن و هزینه بیشتر این لاستیک‌ها ممکن است برای برخی رانندگان چالش‌هایی ایجاد کند، مزایای آن‌ها در جلوگیری از حوادث جاده‌ای و حفظ ایمنی خودرو بسیار ارزشمند است. در آینده، با پیشرفت بیشتر فناوری و کاهش هزینه‌ها، این لاستیک‌ها احتمالاً به یکی از استانداردهای عمومی در صنعت خودرو تبدیل خواهند شد.