افزایش قیمت بنزین رقم می خورد یا بلاتکلیفی پزشکیان ادامه دارد؟
حالا مدت ها است که خبرهای ضد و نقیضی در مورد افزایش احتمالی قیمت بنزین می شنویم اما تصمیم دولت پزشکیان در این مورد و در سال جدید چه خواهد بود؟
کشور ایران در حال حاضر با ناترازی های بسیار بزرگی دست و پنجه نرم می کند و نمود آن را در قطعی برق مکرر دیده ایم اما یکی از مهم ترین ناترازی های کشور به مصرف و قیمت بنزین در کشور اختصاص دارد. بنزین در ایران در قیاس با دیگر کشور های جهان بسیار ارزان است و دولت یارانه بسیار زیادی را برای بنزین پرداخت می کند. حتی اگر کشوری در حال توسعه مثل پاکستان را با ایران مقایسه کنیم، باز هم اختلاف بسیار زیادی را بین قیمت بنزین در ایران با این کشور می بینیم. این یعنی حتی اگر درآمد های متوسط دلاری را در کشور های مختلف مقایسه کنیم، بازهم قیمت بنزین در ایران بسیار پایین تر از آن چیزی است که منطق می گوید. در این شرایط به نظر می رسد دولت باید قیمت بنزین را افزایش دهد اما موانع این کار کجاست و چرا بحث بنزین در ایران تا این اندازه حساس شده است؟
ناآرامی های محتمل با افزایش قیمت بنزین
تجربه افزایش قیمت بنزین در آبان ۱۳۹۸ نشان می دهد جامعه ایران نسبت به قیمت بنزین بسیار حساس است. در آن زمان قیمت بنزین در حالت سهمیه ای از ۱,۰۰۰ تومان به ۱,۵۰۰ تومان افزایش یافت و قیمت بنزین سهمیه ای به ۳,۰۰۰ تومان رسید. در آن زمان طبق گزارش های رسانه های داخلی و خارجی، در بیش از ۱۰۰ شهر کشور اعتراضاتی گسترده شکل گرفت که ماهیت اقتصادی داشت و بعد شاخه هایی سیاسی هم پیدا کرد. نکته مهم این بود که در این اعتراضات واکنش تندی از جامعه را شاهد بودیم و البته برخورد تندی هم در مقابل رقم خورد. همین تجربه که باعث قطعی اینترنت و خسارات مختلف شد باعث شده تا دولت های بعدی به شدت از افزایش قیمت بنزین گریزان باشند. به خصوص حالا که اقتصاد کشور شکننده تر به نظر می رسد و تورم بیشتر از هر زمان دیگری فشار را به مردم وارد کرده است. اما در واقعیت افزایش قیمت بنزین تا چه اندازه می تواند در تورم موثر باشد؟ آیا افزایش قیمت بنزین همانقدر که بنظر می رسد ترسناک است؟ در ادامه به پاسخ این سوالات می پردازیم.
تورم حاصل از افزایش قیمت بنزین
افزایش قیمت بنزین می توان تورم مستقیم، انتظاری، وارداتی و ساختاری را به کشور تحمیل کند. اگرچه تخمین میزان تورم بستگی به مزیان افزایش قیمت و شرایط اقتصادی-سیاسی کشور در آن زمان دارد اما با افزایش قیمت بنزین قیمت حمل و تقل کالاها افزایش میابد و خود پروسه حمل و نقل هم به صورت مستقیم گران تر می شود. این افزایش بصورت مستقیم و آنی در اقتصاد رقم می خورد و تورم انتظاری هم در جامعه کار خودش را گاهی بصورت غیر مرتبط انجام می دهد. پس عملا با افزایش قیمت بنزین یک بسته تورمی قابل توجه را در اقتصاد کشور خواهیم داشت که در کنار تورم جاری مملکت می تواند اوضاع اقتصادی را برای تمام اقشار جامعه وخیم کند. پس بله! افزایش قیمت بنزین در این موقعیت واقعا ترسناک است!
ادامه ثبات قیمت بنزین
اگرچه ثبات قیمت بنزین می تواند از تورم تاریخی جلوگیری کند و احتمال ناآرامی های اجتماعی ناشی از آن را بسیار کاهش دهد اما این را باید در نظر داشت که عدم افزایش قیمت بنزین بزرگ ترین ضربه را به دولت می زند. این رویه باعث می شود کسری بودجه دولت بزرگ و بزرگ تر شود. همین امر می تواند عاملی برای کاهش ارزش پول ملی و تورم زایی باشد. از طرف دیگر قاچاق سوخت با این قیمت ادامه دار خواهد بود و عده ای از این طریق سود هنگفتی را به جیب می زنند. در سال های اخیر ثابت شده که میزان سود در قاچاق سوخت به حدی بالا است که نمی توان با این نرخ از آن جلوگیری کرد.
افزایش قیمت بنزین می توانست اصلاح الگوی مصرف سوخت را رقم بزند و مصرف کننده را وادار به صرفه جویی کند. همچنین این امر می توانست تشویق بسیار کارسازتری برای خرید خودروهای برقی و یا هیبرید باشد اما تا زمانی که بنزین تا این اندازه ارزان باشد بدون تردید مصرف کننده هم توجهی به این موضوعات نخواهد داشت. در مجموع اگر قیمت سوخت اصلاح نشود، نظام معیوب یارانه ای هم ادامه دار می شود و اصلاح ساختار اقتصادی رقم نمی خورد. البته این هشدارها در میان جامعه خریداری ندارد چراکه مدت ها است که اعتماد مردم نسبت به سیاست های کلی اقتصادی دول مختلف کمرنگ شده است.
پزشکیان چه خواهد کرد؟
اگرچه بحث مذاکره مستقیم یا غیر مستقیم با آمریکا امروز تیتر یک رسانه های اقتصادی و سیاسی شده اما باید در نظر گرفت در هر دو صورت (توافق یا عدم توافق)، پزشکیان باید تصمیمی مهم در رابطه با قیمت بنزین داشته باشد. باید دید دولت تا چه اندازه توان پرداخت هزینه برای بنزین را دارد و آیا جامعه می تواند نسبت به افزایش قیمت بنزین نرم تر شود؟ البته توافق و تاثیرات مثبت آن می تواند چالش های افزایش قیمت بنزین را کمرنگ تر کند اما فراموش نکنید حتی بهترین توافق سیاسی هم در کوتاه مدت معجزه نمی کند اما تصمیم برای قیمت بنزین باید در زمان کوتاهی گرفته شود.
لطفا گران شدن بنزین را عادی‌سازی نکنید. درسته که بنزین در ایران ارزان‌ترین قیمت را نسبت به جهان دارد، ولی شما باید نسبت به درآمد عموم مردم قیمت را مقایسه کنید که در این صورت بنزین ما از گران‌ترین های دنیا می‌شود. دولت اگر دست از حمایت‌های مالی بی‌‌جا از برخی کشورهای به اصطلاح دوست و برادر بردارد تمام مشکلات اقتصادی و کمبود منابع به خودی خود حل می‌شود و نیازی به هیچ گران کردنی نیست.
خواهش می کنم بنزین رو سریعتر به قیمت واقعی اش بفروشید تا این منبع فساد بزرگ از بین بره.
دوستان حکومت با مخازن چند هزار لیتری از پالایشگاه بنزین قاچاق می کنن، وقتی قیمتش واقعی بشه نون دزدها هم اجر میشه.