حق با ب ام و و تویوتا بود؛ نباید فقط روی خودروهای برقی حساب باز کرد

در ابتدای دهه جاری میلادی، بسیاری از خودروسازان جهان با سرعتی عجیب به سمت برقی‌ سازی و پایان تولید خودروهای بنزینی و دیزلی رفتند. در این بین حتی برخی شرکت‌ها تاریخی را برای توقف تولید مدل‌های درون‌سوز خود اعلام کردند. برای مثال، ولوو و بنتلی وعده داده بودند تا سال ۲۰۳۰ به یک برند تمام الکتریکی تبدیل خواهند شد؛ فورد هم تصمیم گرفت تا پایان همین دهه تنها خودروهای برقی را روانه بازار اروپا کند.

از بین سایر برندها، پورشه هدف‌گذاری کرد تا بیش از ۸۰ درصد فروش سالانه تا سال ۲۰۳۰ به خودروهای برقی اختصاص داشته باشد؛ آئودی نیز قصد داشت تولید مدل‌های درون‌سوز خود را تا سال ۲۰۳۲ متوقف کند. با این حال، بسیاری از این اهداف در سال‌های اخیر با تأخیر مواجه شده یا به تعویق افتاده‌اند؛ الگویی که نشان می‌دهد شتاب در تصمیم‌گیری همیشه به موفقیت منجر نمی‌شود.

ب ام و و تویوتا؛ دو صدای متفاوت در میان جریان برقی‌سازی

در حالی که بیشتر خودروسازان در مسیر حذف موتورهای بنزینی و دیزلی گام برمی‌داشتند، دو غول صنعت خودرو، یعنی ب ام و و تویوتا، مسیر متفاوتی را برگزیدند. هیچ یک از این دو برند بزرگ به‌ دنبال سیاست «فقط خودرو برقی» نرفتند؛ استدلال آنها هم این بود که گذار کامل به برقی‌سازی در همه بازارها به این زودی‌ها امکان‌پذیر نیست.

از نگاه این دو خودروساز معروف، خودروهای برقی هنوز در بسیاری از نقاط دنیا گران‌تر از مدل‌های بنزینی هستند و زیرساخت شارژ کافی نیز وجود ندارد. ب ام و همچنان بر فلسفه «قدرت انتخاب» خود پایبند است؛ یعنی مشتری می‌تواند میان بنزینی، دیزلی، هیبریدی شارژی یا تمام برقی یکی را انتخاب کند. این شرکت حتی توسعه نسخه هیدروژنی شاسی‌ بلند X5 را با همکاری تویوتا در دستور کار قرار داده و در سال ۲۰۲۸ آن را به سبد خود اضافه خواهد کرد.

نگرانی از قانون‌گذاری‌های سخت‌گیرانه در اروپا

الیور زیپسه،مدیرعامل ب ام و، بارها نسبت به ممنوعیت فروش خودروهای بنزینی جدید از سال ۲۰۳۵ در اتحادیه اروپا هشدار داده است. او می‌گوید چنین سیاست‌هایی «حق انتخاب مصرف‌کنندگان را از بین می‌برد» و می‌تواند ده‌ها هزار شغل را در صنعت خودرو نابود کند. آقای زیپسه در این رابطه گفته:

«ما به مقررات یک‌جانبه‌ای که تنوع فناوری را محدود می‌کند، باور نداریم. اتکای صرف به برقی‌سازی در یک بن بست فنی به پایان می‌رسد. اروپا برای حفظ توان رقابتی باید صنعت خودروسازی قدرتمندی داشته باشد.»

سرمایه‌گذاری عظیم ب ام و در پلتفرم نئو کلاس

با وجود این مواضع، ب ام و در مسیر کربن‌ زدایی از رقبای خود عقب نمانده است. این خودروساز تاکنون بیش از ۱۰ میلیارد یورو در پلتفرم نئو کلاس سرمایه‌گذاری کرده؛ رقمی که بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاری تاریخ کمپانی روی یک طرح واحد محسوب می‌شود. نسل جدید iX3 آغازگر موج تازه خودروهای برقی این برند است و پس از آن، سدان i3 در سال آینده از راه خواهد رسید. نسخه تمام برقی iX5 نیز به این مدل‌ها خواهد پیوست.

در عین حال، ب ام و همچنان به توسعه پیشرانه‌ های درون‌سوز متعهد مانده است. موتورهای ۶ و ۸ سیلندر جدید بخش M برای رعایت استاندارد آلایندگی یورو ۷ باز طراحی شده‌اند و حتی نسخه‌های دیزلی نیز برای نسل بعدی X5 در سال ۲۰۲۶ تأیید شده‌اند.

استراتژی مشابه در تویوتا؛ حفظ موتور درون سوز و کاهش آلایندگی

تویوتا نیز دیدگاه و استراتژی مشابه دارد. آندریا کارلوچی، معاون بخش بازاریابی تویوتا اروپا، اعلام کرده:

«ما در تلاش هستیم موتورهای جدید را طوری بهینه کنیم که بتوانند در تمامی پلتفرم‌ها اعم از برقی، هیبریدی و هیدروژنی به کار گرفته شوند.»

آکیو تویودا رئیس هیئت ‌مدیره تویوتا، سال گذشته پیش‌بینی کرد خودروهای برقی هرگز بیش از ۳۰ درصد از بازار جهانی را در اختیار نخواهند گرفت. با این حال، تویوتا رویکردی متعادل را در پیش گرفته و در کنار خودروهای هیبریدی موفق خود، روی سوخت‌های مصنوعی، سوخت‌های زیستی و پیشرانه‌ های هیدروژنی نیز سرمایه‌گذاری می‌کند. شاید بدانید حتی مدل‌های GR یاریس و GR کرولا با موتورهای سه سیلندر توربو شارژ اصلاح‌شده برای سوخت هیدروژن در حال آزمایش هستند.

مزیت رقابتی ب ام و و تویوتا در دوران گذار

از آنجا که ب ام و و تویوتا هرگز مجبور به تغییر ناگهانی استراتژی خود نبوده‌اند، اکنون در موقعیتی برتر نسبت به رقبایی مانند پورشه قرار دارند. برای مثال، پورشه مجبور شده دوباره برای عرضه یک کراس اوور بنزینی جدید سرمایه‌گذاری کند تا جایگزین نسخه برقی ماکان شود. همچنین مدل‌های ۷۱۸ باکستر و کایمن برخلاف سیاست قبلی، دوباره با موتورهای درون‌سوز عرضه خواهند شد.

با وجود این تغییرات پرهزینه، فروش خودروهای برقی همچنان در حال رشد است، هرچند نه با سرعتی که خودروسازان انتظار داشتند. طبق گزارش انجمن خودروسازان اروپا (ACEA)، در هشت ماه نخست سال، خودروهای برقی ۱۷.۷ درصد از فروش مدل‌های جدید بازار اروپا را به خود اختصاص داده‌اند که نسبت به ۱۴.۱ درصد سال گذشته رشد داشته است.

در سطح جهانی نیز بر اساس داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲۰ درصد از فروش خودروهای جدید متعلق به مدل‌های تمام برقی بوده است. این رقم معادل ۱۷ میلیون دستگاه است که نسبت به سال قبل بیش از ۲۵ درصد رشد داشته و انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۵ به ۲۰ میلیون دستگاه برسد. نکته تأمل برانگیز اینکه حدود ۶۰ درصد از این میزان، متعلق به بازار چین است.

آینده چندسرعته خودروهای برقی در جهان

گذار به خودروهای برقی در همه کشورها با سرعت یکسان پیش نمی‌رود. در سال ۲۰۲۴، نروژ با سهم ۸۹ درصدی خودروهای برقی در بازار خود رکورددار بود، در حالی که در ایالات متحده این رقم تنها ۹.۲ درصد گزارش شده است. این اختلاف فاحش نشان می‌دهد که مسیر جهانی برقی‌سازی بسیار ناهمگون خواهد بود و انتخاب راهبرد چندمنظوره از سوی ب ام و و تویوتا تصمیمی کاملاً منطقی بوده است.

بد نیست اشاره کنیم که عقب ماندگی بازار ایالات متحده از موج برقی‌سازی، می‌تواند پیامدهای قابل توجهی به دنبال داشته باشد، چرا که این کشور دومین بازار بزرگ خودرویی دنیا محسوب می‌شود. از این رو، مسیری که بازار این کشور انتخاب می‌کند، در تعیین آینده صنعت خودرو نقش بسیار مهمی خواهد داشت. باید منتظر ماند و دید که در قمار خودروهای برقی نهایتاً چین خواهد توانست برنده شود یا اتفاقات دیگری رقم خواهد خورد.