نگاهی به جنرال موتورز XP512E ؛ تخم مرغ برقی آمریکایی که نیم قرن پیش معرفی شد

سال ۱۹۶۹ دنیای خودرو در نقطه‌ای خاص از تاریخ قرار داشت؛ زمانی که صنعت خودرو میان دو نگاه متفاوت در حال شکافتن مسیر آینده بود. در همان سال، دو خودروی مفهومی با نام مشترک ۵۱۲ متولد شدند، اما در دو سوی جهان و با فلسفه‌هایی کاملاً متفاوت. یکی از آنها، فراری ۵۱۲ اس برلینتا اسپشیاله (۵۱۲ S Berlinetta Speciale) بود؛ سوپر اسپرتی گُوِه‌ای شکل با موتور V12 که دو سال پیش از معرفی لامبورگینی کانتاش، آینده را به نمایش گذاشت. دیگری اما، یک تخم مرغ نارنجی کوچک از شرکت جنرال موتورز بود؛ خودرویی برقی که حتی در خیابان‌های اطراف مدرسه هم به زحمت از محدودیت سرعت عبور می‌کرد!

تخم مرغ برقی، ایده جنرال موتورز برای آینده

خودروی مفهومی جنرال موتورز ۵۱۲ الکتریک اکسپریمنتال (۵۱۲ Electric Experimental) که با نام کوتاه XP512E نیز شناخته می‌شود، یکی از نخستین تلاش‌های واقعی کمپانی آمریکایی برای ساخت یک خودروی برقی شهری بود. این مدل در نمایشگاه Transpo ’۷۲ و در کنار مجموعه‌ای از خودروهای کوچک مفهومی مجهز به پیشرانه‌ های بنزینی، هیبریدی و برقی به نمایش درآمد.

ابعاد جنرال موتورز XP512E حتی از ریز جثه‌ ترین خودروهای امروزی نیز خیلی کوچک‌تر است. طول کلی این مفهومی تنها ۲۱۹۰ میلی‌متر و عرض آن ۱۴۲۰ میلی‌متر بود؛ یعنی حدود ۳۰ سانتی‌متر کوتاه‌تر و ۷۵ میلی‌متر باریک‌تر از از اسمارت فورتو اصلی.

ورود به کابین دو نفره‌ این خودروی ریزنقش، تجربه‌ای شبیه سوار شدن به یک سفینه فضایی بود. درِ خودرو از جلو باز می‌شد و یک سقف حبابی به صورت کامل به سمت بالا می‌رفت، حالتی که آن را شبیه یک کلاه ایمنی با محافظ بازشده می‌کرد. این طراحی عجیب نه ‌تنها جذاب، بلکه کاربردی بود و دیدی پانورامیک به راننده می‌داد. چرخ‌های کوچک اما پهن جنرال موتورز XP512E در گوشه‌های بدنه آن نصب شده بودند تا پایداری بهتری داشته باشد؛ درست شبیه به مینی‌های اسپرت دهه شصت میلادی.

سرعت پایین، جسارت بالا

جنرال موتورز XP512E با توجه به کاربردهایی که برای آن تعریف شده بود؛ هیچگاه قرار نبود یک خودروی سریع یا تند و تیز باشد. به همین خاطر، نهایت سرعت آن تنها با ۴۸ کیلومتر بر ساعت برابر بود. جالب اینکه دستیابی به این سرعت آرام حدود ۱۲ ثانیه طول می‌کشید! در نگاه اول این اعداد ناامیدکننده به نظر می‌رسند، اما اگر بدانیم که حتی سیتروئن آمی مدرن نیز سرعتی در حدود ۴۵ کیلومتر بر ساعت دارد، ماجرا کمی متفاوت می‌شود.

برد حرکتی جنرال موتورز XP512E نیز با استانداردهای آن دوران چشمگیر بود. این خودرو می‌توانست حدود ۷۵ کیلومتر را بدون نیاز به شارژ مجدد طی کند. برای مقایسه این رقم تقریباً ۱۸ کیلومتر بیشتر از مسافت قابل پیمایش سیتروئن آمی امروزی است. کانسپت فراتر از زمان جنرال موتورز از باتری سرب‌ اسیدی ساخت Delco-Remy استفاده می‌کرد. این باتری برای شارژ کامل به ۷ ساعت زمان نیاز داشت. در مقابل سیتروئن آمی به باتری مدرن‌تر لیتیوم یونی مجهز بوده و در عرض چهار ساعت به طور کامل شارژ می‌شود.

بدنه‌ای از جنس فایبرگلاس و وزن بسیار پایین

بدنه فایبرگلاس باعث شده بود وزن کل کانسپت جنرال موتورز XP512E تنها ۵۶۷ کیلوگرم باشد. اگرچه این رقم از وزن سیتروئن آمی کمی بالاتر است، اما برای خودرویی با تکنولوژی نیم ‌قرن پیش، عددی شگفت‌انگیز محسوب می‌شود. ناگفته نماند سیتروئن آمی ۴۸۳ کیلوگرم وزن دارد.

کانسپت تخم مرغی جنرال موتورز XP512E و پیش‌درآمدی بر آینده برقی

پروژه XP512E با آنکه به ورود یک خودروی برقی به نمایندگی‌های جنرال موتورز در دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی منجر نشد، ولی پایه‌گذار فلسفه‌ای شد که بعدها در اوایل دهه ۹۰ میلادی جان تازه‌ای گرفت. در سال ۱۹۹۰ این شرکت از خودروی مفهومی Impact EV رونمایی کرد؛ شش سال بعد، این مفهومی زمینه‌ساز عرضه خودروی EV1 شد. این خودرو در حد فاصل سال‌های ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۹ روی خط تولید قرار داشت و در همان مدت کوتاه در دو نسخه به فروش رسید. جالب اینکه از نسخه اول تنها ۶۶۰ دستگاه و از نسخه دوم ۴۵۷ دستگاه فروخته شد. موتور به کار رفته در این خودرو ۱۳۷ اسب بخار قدرت داشت و ۱۵۰ نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد. با وجود نگرش مثبت مشتریان به این خودرو، جنرال موتورز معتقد بود مدل‌های الکتریکی سوددهی مناسبی ندارند. از این رو، در سال ۱۹۹۹ به تولید آن خاتمه داد.

 امروز اما جنرال موتورز به این باور رسیده که خودروهای برقی بخشی از آینده هستند. از این رو با معرفی نسل جدید شورولت بولت ۲۰۲۷ همان مسیر را ادامه می‌دهد. البته هنوز هم بسیاری از علاقه‌مندان دنیای خودرو معتقدند هیچکدام از مدل‌های کنونی به اندازه آن تخم مرغ برقی کوچک و خوش‌ فکر، جسور و جلوتر از زمان خود نیستند.