نقد طراحی بهمن ریسپکت؛ تلفیق فلسفه زیبایی شناسی شرق و غرب

سدان ریسپکت یکی از محصولات پرطرفدار بهمن موتور است و ما در این مطلب به صورت تخصصی طراحی بهمن ریسپکت را بررسی می کنیم.

در سال ۲۰۱۴ بود که برندی تحت عنوان Cowin Auto تاسیس و به تولیدکنندگان متعدد خودرو در چین ملحق شد. برندی که از زیر مجموعه های گروه خودروسازی چری به شمار می آید و نتیجه استراتژی این شرکت برای تبدیل شدن به یک نشان تجاری چند برندی بوده که کلید ان در سال ۲۰۰۹ و با تأسیس برندهایی مانند Karry و Rely زده شد. البته این نشان حالا به کایی Kaiyi تغییر نام داده است.

اما استراتژی چری برای Cowin کاملا متفاوت بود و آن ارائه خودروهای اقتصادی برای قشر جوان با طراحی اسپرت و امروزی بود که البته با شکست مواجه شد. با این حال در سال ۲۰۱۸ این استراتژی به نحوی دیگر به راه خود ادامه داد که نتیجه آن، فروش ۵۱ درصد از سهام کووین به هولدینگ Yibin City بود. با این حال چری همچنان مسئولیت ایجاد مدل های جدید و توسعه دامنه این برند را که در سال ۲۰۲۲ به Kaiyi Auto تغییر نام داد، بر عهده دارد.

اما در سال ۲۰۲۱ بود که مدل Cowin Xuando (Kaiyi E5) به عنوان اولین سدان اسپرت و کامپکت این برند معرفی و به بازار عرضه شد. محصولی که نزدیک به دوسال است که توسط بهمن موتور و با نام ریسپکت پرایم به بازار ایران عرضه شده است. سدانی که از نقطه نظر طراحی و به دلیل سبک خاص استایل ظاهری، طرفداران و مخالفان خود را دارد. مطلبی که در ادامه مطالعه می کنید، نقدی  بر طراحی این سدان کامپکت است تا ببینیم که طراحان تا چه حد در ارائه یک سدان اقتصادی و البته اسپرت موفق بوده اند.

طراحی ظاهری ؛ پویا و اسپرت

بهمن ریسپکت یا کووین ژواندو بر اساس پلتفرم چری اریزو ۷ که بین سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۹ تولید شده، طراحی و توسعه یافته است و به عبارتی می توان آن را نسخه ری اسکین (Re Skin) شده اریزو ۷نامید. به همین دلیل همچنان شباهت هایی را به خصوص در نمای جانبی میان این دو مدل بطور کاملا محسوسی قابل لمس است که البته این شباهت ها تا حدی به پاشنه آشیل طراحی ظاهری و استایل کلی ریسپکت تبدیل شده است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

اما همانطور که اشاره شد، ریسپکت محصولی است که به نوعی قشر جوان را هدف قرار داده است، به همین دلیل سعی شده تا طراحی ریسپکت کاملا پویا، مطابق با ترند روز و به اصطلاح قابل تشخیص باشد.ضمن اینکه طراحی این محصول در استودیوی طراحی Grand Studio تورین ایتالیا و توسط لویی ورمرش(Lowie Vermeersch) بلژیکی که سابقه همکاری با استودیوهای طراحی مطرحی همچون Pininfarina و خلق اثاری مانند فراری کالیفرنیا، مازراتی Bridcage 75 و آلفارومئو uettottanta2 را در کارنامه دارد، انجام شده است و از زبان طراحی تحت عنوان« زبان طراحی زیبایی شناسی مینیمالیستی غربی و چینی» پیروی می کند.

در نمای جلو تغییرات گسترده ای را در مقایسه با اریزو ۷ مشاهده می کنیم، بطوری که طراحی و زوایای خطوط استفاده شده کاملا شارپ بوده و تداخل عناصر جزئی و کلی این نما با یکی دیگر، بخصوص در قسمت سپر که الهام گرفته از عدد «۷» می یاشد، چهره ای اسپرت و جوان پسند در کنار متانتی جا افتاده به ریسپکت بخشیده است.

طراحی باریک چراغ ها و نحوه اتصال آن ها به جلو پنجره باریک و کشیده مشکی به همراه الگوها و بافت های کرومی که حالتی سه بعدی به آن بخشیده است، امتداد این الگوی طراحی در قسمت سپر و ورودی های هوا و نیز فرم متفاوت چراغ روشنایی در روز (Day Light) و نحوه قرارگیری آن در سپر که کمی متمایل به مرکز بوده، علاوه بر هارمونی ایجاد شده، گرافیک خاصی را برای نمای جلو ریسپکت به ارمغان آورده است، هر چند که به دلیل متفاوت بودن ان،  به زمان نیاز است تا چشم بتواند به آن عادت کند و به اصطلاح، فرم ها قابل هضم شوند.

ضمن اینکه حرکت خطوط شارپ و استخوانی رو درب موتور که از طرفین ستون های A شروع شده و تا رسیدن به کناره های جلو پنجره امتداد یافته، به خوبی در داخل جلو پنجره محو شده و با سایر عناصر دماغه خودرو، در هماهنگی کامل می باشد.

اگر به ابتدای مطلب نگاهی دوباره بی اندازید، خواهید دید که به این موضوع اشاره کردیم که بهمن ریسپکت از پلت فرمی مشترک با اریزو ۷ برخوردار است و همین امر به پاشنه آشیلی در طراحی ظاهری ریسپکت تبدیل شده است که با رسیدن به نمای جانبی کاملا نمایان می شود. چرا که ریسپکت در این قسمت از نمایی کاملا یکسان با آریزو ۷ برخوردار است و به همین دلیل خطوط ساده و احجام هندسی نرم استفاده شده در این نما، با خطوط شارپ و زوایای تند نمای جلو و عقب تا حدی در تضاد است. ضمن اینکه به دلیل قدیمی بودن طراحی آریزو ۷، فرم گوه ای «wedge» خط شانه و خط رکاب جانبی در ریسپکت بیش از حد ساده و تا حدی کسل کننده به نظر می رسند، هر چند که این ایرادات، آنچنان تاثیر منفی به لحاظ تناسباتی، در این نما، یعنی نمای جانبی یا «Side view» که یکی از مهم ترین قسمت ها در برآیند تناسبات اصولی یک طراحی کامل و جا افتاده است ایجاد نکرده است.

با این حال طراحان سعی کرده اند تا با استفاده از عناصر و جزئیاتی مانند رینگ های ۱۷ اینچی که در طراحی آن ها از سلاح باستانی چینی به نام Dager axe الهام گرفته شده و نیز قطعه کرومی آبشش مانند روی گلگیر جلو، از سادگی این نما کاسته شود. با رسیدن به نمای عقب، همانند با نمای جلو با ظاهری متفاوت، اسپرت و البته غریب رو به رو می شویم. هر چند که چهره کلی نمای عقب ریسپکت، تا حدی تداعی کننده آلفارومئو ۱۵۹ می باشد و این شباهت بصری نامحسوس شاید نشات گرفته از تفکر طراح آن باشد که سال ها با خودروسازان و استودیوهای برتر ایتالیایی همکاری داشته است.

با این حال چراغ های کشیده عقب که تا مرکز درب صندوق و نزدیکی لوگو امتداد یافته و البته گرافیک خاص آن که از پختگی بصری مناسبی هم برخوردار است، چهره ای پویا، همانند آنچه که در نمای جلو شاهدش بودیم به ریسپکت بخشیده است. ضمن اینکه از قوس کمانی اسپویلر لبه درب صندوق و نیز خطوط سراسری که از درب صندوق تا سپر ها در بر گرفته است و یک تورفتگی و برآمدگی ملایمی را بر روی سپر ها ایجاد کرده که سبب برجسته تر شدن ویژگی های اسپرت این نما هم شده است نمی توان عبور کرد.

با این حال به نظر می رسد که در نهایت امضای چینی ها در طراحی نمای عقب و در قسمت دیفیوزر خود را نمایان کرده، بطوری که طراحی این بخش و جزئیات آن شامل سر اگزوزهای ذوزنقه ای دو گانه، چراغ های شبرنگ کناره ها و چراغ مه شکن مرکزی همگی در نهایت سادگی اجرا شده اند، به گونه ای که احساس می شود طراحان با رسیدن به این قسمت دست از کار کشیده است!

طراحی بهمن ریسپکت در کابین

با ورود به داخل کابین اما با طراحی مدرن رو به رو می شویم که البته برای یک خودرو اقتصادی چینی قابل تحسین است.  طراحی کنسول مرکزی طبق ادعای سازنده از کابین هواپیما «Airplane Cockpit» پیروی می کند و تجربه ای غوطه ور را به مشتریان ارائه می دهد.

ارتفاع کم کنسول میانی، فرم چند ضلعی ورودی هوای سیستم تهویه، ترکیب درست عناصر نقره ای و قرمز با تریم مشکی داخل کابین که همانند برخی دیگر از محصولات اکونومی چینی بازار اغراق شده نمی باشد و نیز سایر ویژگی های داخل کابین مانند صندلی یکپارچه و اسپرت، نورپردازی کابین و …، فضای داخلی ریسپکت را اسپرت، مدرن و در عین حال لوکس تر از آن چیزی که هست نشان می دهد.ضمن اینکه نسبت به ارگونومی و دسترسی به کلیدهای کنترلی نمی توان ایراد خاصی وارد کرد.

با این حال کیفیت مواد و متریال همچنان در حد و اندازه های یک خودرو در سگمنت سدان های اقتصادی بوده و نه بیشتر و برای سنجیدن دوام و استهلاک ان، نیاز به زمان بیشتری است تا بتوان نظر قطعی در رابطه با آن ارائه داد.

همچنین در نسخه های اولیه بهمن ریسپکت، شاهد کلاستر نیمه دیجیتال و دسته دنده مکانیکی بودیم که در تیپ های جدید، کلاستر یا صفحه کیلومتر شمار کاملا دیجیتالی و دسته دنده الکتریکی شده است که در رابطه با مورد اول، یعنی کلاستر دیجیتال، بسیاری از خریداران نسبت به گرافیک آن نقد داشته و طراحی نسخه نیمه دیجیتال را پخته تر می دانند.

مورد بعدی که در کابین ریسپکت می تواند مورد توجه قرار گیرد، فضای سرنشینان است که به دلیل استفاده از پلت فرم چری اریزو ۷ و داشتن فاصله محوری قابل توجه ۲۷۰۰ میلی متری( بخصوص در سگمنت سدان کلاس C) کاربردی و رضایت بخش برای دو ردیف می باشد.

کلام آخر در مورد طراحی بهمن ریسپکت

بطور کلی و به عنوان سخن پایانی در رابطه با ویژگی های ظاهری بهمن ریسپکت یا Cowin Xuando و یا نام جدیدتر آن Kaiyi E5  می توان اینگونه عنوان کرد که با وجود قرارگیری در یک سگمنت اقتصادی، اما سازنده و طراحان در ارائه جزئیاتی مدرن و امروزی خساستی به خرج نداده اند و حتی در برخی قسمت ها و جزئیات، ریسپکت فراتر از حد خود(البته بازهم تاکید می کنیم که از نقطه نظر سبک طراحی و فرم پردازی و نه کیفیت و امکانات) ظاهر شده است. موردی که سبب شده تا ریسپکت به استراتژی خود که هدف قرار دادن جوانان بوده است بتواند دست یابد.

ضمن اینکه ریسپکت با وجود برخی کاستی ها که در برخی موارد ناشی از محدودیت های طراحی و تولید بوده و قابل چشم پوشی هست، می تواند یک نمونه بارز برای الگو قرار گرفتن در صنعت خودروسازی ما باشد که حتی می شود از پیکره و استایل قدیمی یک محصول مانند آریزو ۷، محصولی اقتصادی(البته نه در بازار ایران) با چهرهای به مراتب مدرن تر، پویا تر و البته با رعایت اصول و قواعد طراحی خودرو و بدون اعمال سلیقه های فردی، طراحی و تولید کرد. موردی که به نظر می رسد با شیوه فعلی اداره این صنعت و یک بام و دو هوا شدن آن ره به جایی نخواهد برد.

ویدیو معرفی ریسپکت ۲