خداحافظی با خالق مزدا میاتا؛ تام ماتانو ملقب به «پدر مزدا میاتا» درگذشت

تسوتومو تام ماتانو پدر مزدا (Tsutomu Tom Matano) یکی از این نام هاست که به تازگی خبر مرگش در سن ۷۶ سالگی منتشر شد.

در تاریخ، تعداد انگشت شماری از خودروها وجود دارند که فراتر از یک وسیله حمل و نقل صرف بوده و در صنعت خودروسازی جاودانه شده اند و برای علاقه مندان به خودرو چنان مهم و حیاتی هستند که تنها کلمه ای برای یادآوری آن مدل کافی باشد. کوروت، موستانگ، چلنجر و حتی میاتا، نام هایی هستند که به نظر برای همیشه زنده خواهند ماند.

در پشت این نمادها اما، افرادی هستند که ممکن است برای بسیاری، حتی برای عشاق این دسته از خودروها شناخته شده نباشند و تنها پس از مرگ آن هاست که احتمالا با معمار و خالق آن معشوق آشنا می شوند. تسوتومو تام ماتانو (Tsutomu Tom Matano) یکی از این نام هاست که به تازگی خبر مرگش در سن ۷۶ سالگی منتشر شد. کسی که به او لقب «پدر مزدا میاتا» را داده بودند و عمده شهرت و محبوبیت خود نزد متخصصان و علاقه مندان را در طراحی و توسعه نسل اول مدل افسانه ای مزدا میاتا به دست آورده بود. خودروی رودستر و اسپرتی که در اواخر دهه ۸۰ میلادی معرفی شد که فلسفه طراحی آن، برگرفته از رودسترهای جذاب انگلیسی و ایتالیایی دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی بود.

در پشت این نمادها اما، افرادی هستند که ممکن است برای بسیاری، حتی برای عشاق این دسته از خودروها شناخته شده نباشند و تنها پس از مرگ آن هاست که احتمالا با معمار و خالق آن معشوق آشنا می شوند. تسوتومو «تام» ماتانو (Tsutomu Tom Matano) یکی از این نام هاست که به تازگی خبر مرگش در سن ۷۶ سالگی منتشر شد. کسی که به او لقب «پدر مزدا میاتا» را داده بودند و عمده شهرت و محبوبیت خود نزد متخصصان و علاقه مندان را در طراحی و توسعه نسل اول مدل افسانه ای مزدا میاتا به دست آورده بود. خودروی رودستر و اسپرتی که در اواخر دهه ۸۰ میلادی معرفی شد که فلسفه طراحی آن، برگرفته از رودسترهای جذاب انگلیسی و ایتالیایی دهه های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ میلادی بود.

خودرویی که ترکیبی از ظاهر جسورانه و لذت سواری را در قالب یک خودروی اسپرت و مقرون به صرفه به همراه کیفیت ساخت و و مونتاژ مطلوب و البته استهلاک کم و دوام بالا را به نمایش بگذارد و حاصل آن محصولی شد که در نسل اولش توانست به رکورد فروش ۴۳۰ هزار دستگاهی دست یابد و با گذشت نزدیک به چهل سال و معرفی چهار نسل از میاتا، فروش آن از مرز یک میلیون دستگاه فراتر رفته و عنوان پرفروش ترین خودروی رودستر تاریخ را به خود اختصاص داده است.

اسکچ اولیه مزدا میاتا

تام ماتانو، فعالیت خود در صنعت خودرو را در سال ۱۹۷۴ در جنرال موتورز و در ایالات متحده آغاز کرد، سپس به هولدن، از زیر مجموعه های جنرال موتورز در استرالیا، جایی که قلم او روی سدان تورانا به کار گرفته شد، نقل مکان کرد و در اواخر دهه ۷۰ در ب ام و و ولوو کار کرد.. او در سال ۱۹۸۳ به مزدا پیوست و متعاقباً در آنجا سمت‌های تأثیرگذار زیادی را بر عهده گرفت. او به عنوان طراح ارشد مزدا در استودیوی آمریکای شمالی این برند ژاپنی شروع به کار کرد و بعدها به عنوان طراح ارشد، سکان هدایت تیم طراحی مزدا و تدوین استراتژی و فلسفه طراحی این برند را بر عهده گرفت.

با این حال میاتا، تنها محصول شناخته شده ای که توسط ماتانو طراحی شده است نیست. سومین نسل مدل RX7 نیز از جمله محصولاتی بود که با سبکی جذاب و هدفمند از یک کلاسیک GT، به زیبایی هرچه تمام تر طراحی شد تا پس از گذشت بیش از سه دهه، همچنان مدرن به نظر می رسد.

تام ماتانو معتقد بود که خودروها باید الهام بخش شادی و ارتباط در جامعه باشند. او در یک مصاحبه در سال ۲۰۲۳ و در رابطه با چالش های اصلی طراحی خودرو نیز گفت؛” تم اولیه طراحی باید به عنوان یک طرح تولیدی تحقق یابد، بدون اینکه جوهره اصلی طرح، از مرحله طراحی تا تولید، از دست برود”.

او در رابطه با رویکرد و فلسفه شخصی خودش در طراحی خودرو این گونه عنوان می کرد؛” من همیشه مسائل را صادقانه و تا حد امکان ساده و بر اساس تناسبات، حالات، نور و سایه طراحی می کنم تا حرکتی پویا در راستای توزیع وزن بصری مناسب و دقیق ایجاد کنم.”

ماتانو همچنین به چیزی که هرگز نمی تواند با هوش مصنوعی جایگزین شود، یعنی قدرت تفکر و ذهن انسان در طراحی اعتقاد داشت و در یادداشتی که در سال ۲۰۲۳ برای وبسایت Car Design News نوشته بود به این موضوع اشاره داشت. “طراحان باید محصولاتی خلق کنند که آرمانی باشند. شما باید هم برای عملکرد و هم برای احساسی که در شما ایجاد می‌شود و اینکه چگونه با شما ارتباط برقرار می‌کند، طراحی کنید.  در حالی که هوش مصنوعی تنها می‌تواند طراحان را از داده‌هایی که رویکردی را به برخی از جنبه‌های طراحی محصول هدایت می‌کند، آگاه کند، اما هرگز جایگزین تجربه انسانی مانند فرو رفتن در یک صندلی چرمی به جای یک صندلی پارچه‌ای نخواهد شد.”

ماتانو پس از ترک مزدا و از سال ۲۰۰۲ به عنوان مدیر اجرایی دپارتمان طراحی صنعتی در آکادمی دانشگاه هنر سانفرانسیسکو فعالیت کرد و در این بین نیز، به عنوان معاونت طراحی در کمپانی استارتاپی V-Vehicle در سال های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۱ فعالیت کرد.