چکاندن مکانیزم ماشه و ترکش های آن بر بازار خودرو ایران
فعال شدن مکانیزم ماشه علیه ایران، بازار خودرو ایران را با فشار تحریم، رکود شدید، افزایش قیمت، محدودیت واردات و کاهش همکاری خارجی روبه رو کرده است.
بازگشت تحریم ها و فشار مستقیم بر بازار خودرو ایران
مکانیزم ماشه بار دیگر سایه سنگین تحریم های سازمان ملل را بر اقتصاد کشور و به ویژه بازار خودرو انداخته است. این سازوکار که امکان بازگرداندن تحریم های گذشته را فراهم می کند، محدودیت های گسترده ارزی، بانکی و تجاری ایجاد کرده و پیامدهای آن به سرعت در رکود بازار و افزایش عدم اطمینان اقتصادی نمایان شده است.
مبادلات ارزی و بانکی تحت فشار شدید
بازگشت تحریم ها به معنای توقف همکاری بانک ها و صرافی های خارجی با ایران است. در نتیجه، تخصیص ارز برای واردات خودرو و قطعات به شدت محدود می شود. این وضعیت افزایش نرخ دلار، کاهش توان واردات و دشوار شدن تامین ارز برای واردکنندگان را به دنبال دارد. بسیاری ناچارند واردات خودرو را متوقف کنند یا محصولات را با قیمت های بالا عرضه نمایند. فشار ارزی در نهایت قدرت خرید مصرف کنندگان را کاهش داده و رکود بیشتری در بازار خودرو ایجاد می کند.
کاهش ظرفیت تولید و مشکلات مونتاژ داخلی
یکی دیگر از اثرات مکانیزم ماشه، محدودیت در تامین قطعات حیاتی در موتور و سیستم های الکترونیکی است. این محدودیت باعث نیمه تعطیل شدن برخی خطوط تولید و کاهش ظرفیت مونتاژ خودروهای داخلی می شود. تلاش برای جایگزینی قطعات داخلی نیز به دلیل هزینه های بالا و کیفیت پایین تر با مشکلات فراوان همراه است. در نتیجه هم تولیدکنندگان داخلی و هم مشتریان با افزایش قیمت و کاهش کیفیت مواجه خواهند شد.
محدود شدن همکاری با چین و شرکای خارجی
اگرچه چین در سال های اخیر اصلی ترین شریک استراتژیک ایران در صنعت خودرو بود، اما بازگشت تحریم ها حتی این همکاری را نیز تهدید می کند. بانک ها و شرکت های چینی به دلیل نگرانی از تحریم های ثانویه با احتیاط بیشتری عمل خواهند کرد. این روند تامین قطعات و خودروهای مونتاژی و وارداتی از چین را پیچیده تر و پرهزینه تر می سازد و ضربه دیگری به بازار خودرو ایران وارد می کند.
رکود در بازار خودروهای وارداتی
بررسی های میدانی «آخرین خودرو» نشان می دهد رکود سنگینی بازار خودروهای وارداتی را فرا گرفته است. افزایش قیمت در بسیاری از مدل ها چندان محسوس نبوده و فروشندگان بیشتر به دنبال بازگشت سرمایه و نقدینگی هستند. برای نمونه، مزدا۳ که هفته گذشته با قیمت سه میلیارد و ۹۵۰ میلیون تومان معامله می شد، اکنون با بهای چهار میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان عرضه شده است. با این حال، تعداد خریداران به شدت کاهش یافته و تماس های فروشندگان نسبت به روزهای پیشین تقریبا متوقف شده است.
تغییر رویکرد مونتاژکاران برای جذب مشتری
بازار خودروهای مونتاژی نیز تحولات قابل توجهی را تجربه کرده است. شرکت های مونتاژ کننده برای جذب نقدینگی، شرایط فروش را تسهیل کرده اند؛ برخی نیاز به ضامن را حذف کرده و برخی دیگر مدت اقساط را از هجده ماه به سی و شش ماه افزایش داده اند. با این وجود، قیمت محصولات در اغلب موارد ثابت مانده و تنها رشد محدودی در برخی مدل ها دیده می شود. برای مثال، هایما ۸اس که پیش تر در بازه قیمتی دو میلیارد و ۲۲۰ تا دو میلیارد و ۲۸۰ میلیون تومان معامله می شد، اکنون با قیمت دو میلیارد و ۳۸۰ میلیون تومان عرضه می شود.
رفتار متفاوت خریداران در بازار خودروهای داخلی
بازار خودروهای داخلی نیز دست خوش تغییر شده است. مشابه شرایط ایام جنگ ۱۲ روزه، تنها خریدارانی که برای مصرف واقعی نیاز به خودرو دارند در بازار حضور دارند. عمده تقاضا معطوف به خودروهای داخلی کارکرده با قیمت ۳۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان است. در مقابل، خودروهای صفر داخلی با بودجه مورد انتظار مردم همخوانی ندارد و بسیاری ترجیح می دهند به سمت خرید خودروهای دست دوم سالم حرکت کنند. این تغییر رفتار نشان می دهد که رکود بازار خودرو همه بخش ها را درگیر کرده است.
ابعاد ژئوپلیتیک و نگرانی های امنیتی
هرچند مکانیزم ماشه هیچ مجوز قانونی برای اقدام نظامی علیه ایران صادر نمی کند، اما بازگشت تحریم ها می تواند فضای ژئوپلیتیک منطقه را متشنج تر کند. فشار اقتصادی و محدودیت های لجستیکی محاسبات امنیتی ایران را پیچیده تر کرده و برخی تحلیلگران معتقدند در چنین شرایطی ریسک تهدیدهای اسرائیل افزایش می یابد. این تهدیدها به صورت مستقیم بر بازار خودرو اثر نمی گذارد، اما جو بی اعتمادی و بی ثباتی را تقویت می کند.
جمع بندی تحلیلی
بازار خودرو ایران امروز در تقاطع چند بحران قرار گرفته است: بازگشت تحریم ها، محدودیت ارزی، کاهش همکاری های خارجی، رکود معاملاتی و ریسک های ژئوپلیتیک. حاصل این شرایط، کاهش واردات، محدودیت در مونتاژ داخلی، افزایش قیمت و ابهام گسترده در آینده بازار است. نه تنها فعالان صنعت خودرو، بلکه خریداران و سرمایه گذاران نیز در فضایی از بی اعتمادی و بلاتکلیفی به سر می برند. پیش بینی روند بازار خودرو ایران در کوتاه مدت و میان مدت دشوار است و هر تصمیم اقتصادی نیازمند توجه دقیق به تحولات تحریمی و سیاسی خواهد بود. باتوجه به چند لایه بودن مکانیزم ماشه و امکان تغییر رفتار یا شدت عملکرد هریک از طرفین هر یک از موارد ذکر شده ممکن است طی چند ماه آینده با شدت و ضعف متفاوتی رخ دهد.
قیمت امروز انواع میتسوبیشی اوتلندر در بازار و کارخانه – ۳۰ شهریور ۱۴۰۴
ما میتوانیم نا امید نشوید