بازگشت LPG به سبد سوختی ایران

بازگشت ال‌ پی‌ جی به سیاست سوخت کشور، دوباره یک مسیر قدیمی را احیا می‌کند و ضرورت نوسازی ناوگان و تولید خودروهای دوگانه‌سوز را تقویت می‌کند.

بازگشت رسمی LPG و اصلاح سیاست سوخت؛ برنامه جدید دولت

به گزارش آخرین خودرو، به گفته مدیر طرح سی‌ ان‌ جی شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران؛ پس از سال‌ها توقف، گازLPG  دوباره به‌ عنوان سوخت جایگزین وارد سبد انرژی می‌شود و مجموعه‌ای از تغییرات ساختاری برای مدیریت مصرف بنزین و توسعه حمل‌ونقل کم‌هزینه در دستور کار قرار گرفته است.

سالاری در ادامه افزود: تبدیل خودرو به سی ان جی با کیت‌های نسل چهار تبدیل می شود به طوری که در گذشته با کیت‌های نسل یک این خودروها را گازسوز کردیم ولی جدیدا شرکت‌های دانش بنیان با استفاده از دانش بومی خط تولید کیت های نسل چهار را در کشور راه اندازی کردند، امروز بالای ۸۵ درصد خودروهای کشور با کیت نسل چهار تبدیل می‌شود این کیت های نسل چهار توان خودرو را برابر با یک خودرو بنزین سوز می کند.

نقش کلیدی خودروسازان در بازگشت ال‌پی‌جی

اما بازگشت ال‌پی‌جی بدون تغییر سیاست تولید خودرو، عملاً ناقص می‌ماند. دولت برای اینکه این سیاست نتیجه بدهد، باید خودروسازان را ملزم کند که بخش قابل‌ توجهی از تولیدات جدید را از مبدأ به‌ صورت دوگانه‌سوز عرضه کنند؛ نه اینکه مانند گذشته، تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز را به بازار آزاد یا کارگاه‌های غیراستاندارد بسپارد. خودروسازان داخلی در سال‌های گذشته نه برنامه مشخصی برای توسعه محصولات دوگانه‌سوز داشتند و نه زیرساخت مهندسی آن را به‌روزرسانی کردند. بنابراین، بازگشت ال‌پی‌جی یک هشدار مستقیم هم برای صنعت خودروست؛ اینکه باید مسیر جدیدی را آغاز کند، پلتفرم‌ های سوخت جایگزین طراحی کند و عرضه واقعی محصولات دوگانه‌سوز را افزایش دهد.

ضرورت ایجاد بسته‌های حمایتی و تسهیلات خرید

اگر قرار باشد ال‌پی‌جی به یک گزینه واقعی در بازار تبدیل شود، مردم باید امکان خرید خودروهای دوگانه‌سوز را داشته باشند. اینجاست که نقش تسهیلات بانکی و سیاست‌های حمایتی پررنگ می‌شود. در حال حاضر میانگین قیمت خودروهای دوگانه‌سوز بیشتر از نمونه مشابه بنزینی است و همین فاصله قیمت، انتخاب این محصولات را برای بخشی از جامعه سخت می‌کند. دولت باید به‌ صورت مشخص تسهیلات خرید برای این دسته از خودروها تعریف کند؛ چه در قالب وام کم‌بهره، چه در قالب تخفیف بیمه، چه از طریق کاهش هزینه شماره‌گذاری و مالیات. تجربه کشورهای موفق نشان می‌دهد که بدون حمایت مالی اولیه، هیچ سوخت جایگزینی به جریان پایدار مصرف نمی‌رسد.

 LPGچگونه وارد کشور شد و چرا حذف شد؟

بررسی پیشینه نشان می‌دهد LPG نخستین تجربه موفق سوخت جایگزین در ایران بود. این سوخت از اوایل دهه ۱۳۷۰ وارد بخش حمل‌ونقل شد و استفاده از آن در تاکسی‌ها، وانت‌ها و خودروهای شخصی رواج داشت. جایگاه‌های رسمی در چند استان فعال بودند و مزایای LPGاز جمله پیمایش بیشتر، هزینه نصب کمتر و اشغال فضای کم در خودرو باعث شد در میان اقشار متوسط و کم‌درآمد محبوب شود.

اما در میانه دهه ۸۰، سیاست‌ها تغییر کرد. نگرانی‌ها درباره نصب‌های غیراستاندارد، رقابت LPG با مصارف خانگی مثل گرمایش و نبود نظارت کیفی بر تجهیزات باعث شد وزارت نفت استفاده از LPG را ممنوع کند. تصمیمی که بسیاری معتقدند بیشتر از ملاحظات اجرایی و لجستیکی نشئت گرفته بود تا دلایل فنی.

چرا CNG جایگزین شد و چه مشکلاتی داشت؟

پس از حذف LPG، دولت به‌ سرعت به سمت CNG رفت. این انتخاب بر پایه دو عامل شکل گرفت:

نخست بهره‌برداری از میدان‌های گازی پارس جنوبی و دوم نیاز فوری به کاهش واردات بنزین در دوران تحریم.

از اوایل دهه ۱۳۸۰، توسعه جایگاه‌های CNG، الزام به نصب کیت دوگانه‌سوز و تولید خودروهای پایه‌گازسوز وارد مرحله اجرا شد. امروز ایران با بیش از چهار میلیون خودروی  CNGسوز، یکی از بزرگ‌ترین ناوگان‌های گازسوز جهان است. با این حال، مشکلاتی مانند هزینه بالای نصب، اشغال فضای زیاد در خودرو، محدودیت جایگاه‌ها و صف‌های طولانی سوخت‌گیری باعث شد مدل تک‌گزینه‌ای CNG نتواند رضایت کامل مصرف‌کننده را جلب کند.

مقایسه فنی LPG و CNG و جایگاه جهانی آن‌ها

در سطح جهانی، کشورهایی مثل ترکیه، لهستان و کره جنوبی تمرکز زیادی روی LPG دارند؛ درحالی‌که پاکستان، برزیل و ایران بیشتر به CNG تکیه کرده‌اند.

تجربه جهانی نشان می‌دهد که بهترین مدل، ترکیب چند سوخت است، نه اتکا به یک گزینه.

سوخت جایگزین دوباره یک سیاست ملی می‌شود

مسئولین ایران با داشتن ذخایر عظیم گاز و تجربه کار با LPG و  CNG، اکنون یک‌بار دیگر بر ضرورت تنوع سوخت تأکید می‌کند. این بار سیاست‌ها نه‌تنها مصرف را هدف قرار می‌دهند، بلکه سعی دارند رضایت مردم، امنیت انرژی و کاهش هزینه‌ها را توأمان در نظر بگیرند.