ایرانخودرو و امنیت؛ نگاهی چندلایه به گذشته، حال و آینده صنعت ملی خودرو

وقتی سخن از «امنیت» به میان میآید، ذهن بیشتر ما به مسائل نظامی یا اجتماعی معطوف میشود. اما در جهان امروز، امنیت بهعنوان یک مؤلفه کلیدی در صنایع راهبردی نیز مطرح است؛ بهویژه در صنایعی مانند خودروسازی که مستقیم با جان، مال و آسایش میلیونها نفر سروکار دارد. ایرانخودرو بهعنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان خودرو در خاورمیانه، نهتنها یک شرکت صنعتی، بلکه یک بازیگر مهم در تامین امنیت اقتصادی، شغلی و اجتماعی کشور ایران بهشمار میرود.
نگاهی به تاریخچه تولید و ایمنی در ایرانخودرو
ایرانخودرو از زمان تولید نخستین پیکان در سال ۱۳۴۶ تا تولید محصولات روزآمدی مانند دنا، تارا، ری را و هایما، همواره در مسیر ارتقاء کیفیت، ایمنی و فناوری گام برداشته است. در دهه ۸۰ شمسی، با ورود سامانههای ایمنی مانند ترمز ABS، کیسه هوای راننده و سرنشین، کمربند ایمنی پیشکشنده و سیستمهای الکترونیکی پایدارکننده (ESP) در برخی مدلها، نگاه به ایمنی وارد فاز جدیدی شد.
در سالهای اخیر، پروژههایی نظیر ری را، تارا، سورنپلاس، راناپلاس و دناپلاس با تمرکز بر ایمنی سرنشینان توسعه یافتهاند و نتایج تستهای ایمنی داخلی و برخی تستهای بینالمللی، بهبود شاخصها را تأیید کردهاند.
ابعاد مختلف امنیت در محصولات ایرانخودرو
امنیت سرنشینان: با نصب کیسههای هوای چندگانه، ساختار مقاوم اتاقک خودرو، بهینهسازی کمربند ایمنی و استفاده از سیستم ترمزهای پیشرفته، امنیت فیزیکی سرنشینان در برابر تصادف افزایش یافته است.
مدل خودرو | ترمز ABS | سیستم پایدار کننده (ESP) | تعداد کیسه هوا | رده بندی ایمنی داخلی |
ری را | دارد | دارد | ۴ | خیلی خوب |
تارا اتومات | دارد | دارد | ۴ | خیلی خوب |
دنا پلاس | دارد | دارد | ۴ | خوب |
سورن پلاس | دارد | دارد | ۲ | خوب |
امنیت خودرو در برابر سرقت و تخریب: ایرانخودرو در محصولات جدید از سیستمهای قفل مرکزی هوشمند، قفل ایموبیلایزر و هشدار ضدسرقت بهره برده است. همچنین در برخی مدلها مانند ری را امکان اتصال به اپلیکیشن و کنترل از راه دور نیزاضافه شده است( خودروی متصل ) .
امنیت تامین قطعات و زنجیره تأمین: یکی از مزایای رقابتی ایرانخودرو، داشتن زنجیره تأمین گسترده داخلی است. بیش از ۷۰٪ قطعات توسط سازندگان داخلی تأمین میشود که کاهش ریسک وابستگی خارجی را درپی دارد و در شرایط تحریمی بهمعنای امنیت ملی صنعتی است.
امنیت پس از خصوصیسازی؛ رویکرد بخش خصوصی به کیفیت و ایمنی
با اجرای سیاستهای خصوصیسازی مدیریت در ایرانخودرو، فضای رقابت، شفافیت مالی و انگیزه برای جذب سرمایه و فناوری ارتقاء یافته است. فعالان بخش خصوصی برنامههایی برای همکاری با شرکتهای طراحی پلتفرم (از جمله چینی و اروپایی)جهت طراحی و توسعه محصولات جدید مطابق با آخرین ویرایش استاندارد های بینالمللی ایمنی را دارند.
مقایسه با خودروسازان دیگر
ویژگیها | تویوتا ژاپن | چری چین | تویوتا ژاپن | ایران خودرو |
سهم قطعات داخلی (%) | ۴۵٪ | ۶۵٪ | ۵۰٪ | ۷۰% |
تعداد ایربگ در مدل اقتصادی | ۶ | ۴ | ۶ | ۲-۴ |
استاندارد تست تصادف | J-NCAP | C-NCAP | Euro-NCAP | داخلی+بومی سازی+Euro-NCAP |
پایگاههای تولید در کشور | نمایندگی فروش | نمایندگی مونتاژ | ندارد | گسترده |
مقایسه مرگومیر ناشی از تصادف در ایران و نقش ایمنی خودرو
دهه / سال | تعداد مرگومیر ناشی از تصادف در کل کشور | میانگین عمر خودروها | میزان ایمنی خودروها (نسبی) | توضیح تغییرات مهم |
دهه ۱۳۸۰ (مثلاً ۱۳۸۴) | حدود ۲۷,۷۰۰ نفر در سال | بالا (خودروهای فرسوده) | ضعیف (پیکان، پراید، پژو ۴۰۵) | کمبود کیسه هوا، نبود ESP، ضعف ساختار |
دهه ۱۳۹۰ (مثلاً ۱۳۹۵) | حدود ۱۵,۹۰۰ نفر در سال | بهبود نسبی | متوسط (رانا، دنا، سمند با ABS) | ورود ترمز ABS، کیسه هوا ۲ عدد |
دهه ۱۴۰۰ (مثلاً ۱۴۰۲) | حدود ۱۷,۰۰۰ نفر در سال | ترکیبی | بهتر (ری را ،تارا، دنا پلاس، هایما) | ایربگ ۴تایی، استفاده از ESP و بهبود ایمنی شاسی |
در سال ۱۳۸۴، نرخ مرگومیر به ازای هر ۱۰ هزار وسیله نقلیه حدود ۳۸ نفر بود، اما این نرخ در سال ۱۴۰۲ به حدود ۱۳ نفر کاهش یافته است. بخشی از این کاهش مستقیماً با بهبود در ایمنی خودروها و مجهز شدن به فناوریهایی مثل کیسه هوا، ترمز ABS و سیستم پایدارکننده (ESP)، طراحی شاسی مقاوم، سیستم هشداردهنده و ترمز اضطراری مرتبط است.
در پایان باید اضافه کرد که در شرایطی که امنیت صنعتی، اشتغالزایی پایدار و کاهش وابستگی فناورا نه از اولویتهای اصلی کشور است، ایرانخودرو با برخورداری از زنجیره تأمین قوی، نیروی انسانی ماهر، ظرفیت صادرات، و اراده برای بهروز شدن در ایمنی و کیفیت یک دارایی ملی محسوب میشود و میتواند هم در بازار داخلی و هم در بازار خارجی، نقشی جدی ایفا کند.